O'r diddordeb mewn hynafiaethau a'r awch i chwilio am drysor y tarddodd archaeoleg môr.
Nid amgueddfa o hynafiaethau sych a geir yma, ond ymgais i geisio goleuo'r cyhoedd ac ennyn eu diddordeb yn niwylliant yr ynys, ddoe a heddiw.
Hefyd, mae un cas arbennig wedi'i neilltuo ar gyfer eitemau dros dro, sy'n awr yn cynnwys eitemau ar fenthyg oddi wrth Gymdeithas Hynafiaethau Ynys Môn.
Yr oedd disgrifiadau daearyddol yn rhan o batrwm cyfan hanes, ynghyd ag astudio enwau, hen olion, a hynafiaethau o bob math.
Rees, Casgob, Thomas Richards, Darowen, a Charnhuanawc, i drafod nid yn unig gyflwr yr Eglwys a chynlluniau Burgess i'w diwygio, ond hefyd hanes a hynafiaethau Cymru, ei llên a'i halawon.
Yr oedd gennyf gymaint o feddwl o Ioan Brothen fel gūr diwylliedig nes imi ddweud ar ddarlith i fyfyrwyr Bangor un tro : "O ran ei ddiwylliant mi dynnwn fy het i Ioan Brothen na chafodd ond chwech wythnos o ysgol o flaen eich hanner chi% Ym myd hynafiaethau bu Ioan Brothen yn fwy o help imi na neb.