Ymhen dwy filltir a hanner mynd heibio i Dy'n-pant, cartref Evan Jones yr hynafiaethydd a roddodd gymaint o hanes yr ardaloedd hyn ar gof a chadw (Ceir casgliad ardderchog o'i lawysgrifau yn Amgueddfa Werin Cymru).

Ond fel ysgolhaig a hynafiaethydd, gwelai werth yn yr iaith er ei mwyn ei hun hefyd, a rhoddodd gefnogaeth frwd i'r offeiriaid hynny a geisiai hyrwyddo'r Gymraeg a'i diwylliant.