Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ydd

ydd

Diogelwch Os gwelwch yn dda rhowch wybod i'r cynorthwy-ydd labordy (neu un o'r tiwtoriaid) pan fyddwch yn defnyddio'r labordai a pheidiwch a gweithio yno ar eich pen eich hun os oes unrhyw berygl yn debygol o godi o'ch gwaith.

Fel yr esgynna Sam i blith y cymylau a'r sêr yng nghwch y ferch ddi-enw, ddi-sylwedd a ninnau gyda hwy, y mae'r bro%ydd cartrefol beunyddiol, ein priod ardaloedd hysbys yn pellhau a lleihau otanom yn y dyfnder ac fe ddaw moment pan anghofiwn amdanynt yn

Fe gawsom ni ein magu i gredu fod dagrau'n arddangos gwendid ac i deimlo cywilydd o ymollwng yng ngþydd eraill.

Effaith y temtiad oedd peri i Iesu ymgymryd yn hollol agored yng ngŵ;ydd ei ddilynwyr ag anturiaeth y chwyldrowr di-drais.

Yn wir, un o siomedigaethau llenyddiaeth Gymraeg yr ugeinfed ganrif yw bod profiadau mawr y bro%ydd diwydiannol wedi esgor ar gyn lleied o lenyddiaeth storiol dda.

A thrannoeth y bore y gwahanasant [Geraint a'r Brenin Bychan] ac ydd aeth Geraint parth â'i gyfoeth ei hun a gwladychu o hynny allan yn llwyddiannus, ef a'i filwriaeth a'i wychdra yn parhau gan glod ac edmyg iddo ac i Enid o hynny allan.

Fel y caent drafferth i gadw gweision a morynion, ac yn y diwedd gorfod gwerthu'r ffarm, a'r modd y bu iddynt gweryla'n chwerw, a hynny yng ngŵ;ydd pawb, ar ddydd yr arwerthiant.

Ciliai Sioned o'i gŵ;ydd yn y swyddfa a thueddai Ben, hyd yn oed, i'w hosgoi.

"Stand, turn, march," ebe'r athro yn ei ddull awdurdodol, ac allan â ni, yn weddol drefnus nes mynd o'i ŵ;ydd, ond wedi hynny yn bur wahanol.

Cynnyrch llai adnabyddus Cymru a welir ymhlith y cystadlaethau ffowls yn Llanelwedd yw'r ŵ;ydd Brecon Buff a'r hwyaden fach sy'n ymfalchio yn yr enw Welsh Harlequin.

Agorwyd hi gan yr ysgrifennydd yng ngŵ;ydd y tîm a'r aelodau.

Magodd a chynyddodd yr þydd Wyllt Gyffredin yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ond dichon mai adar dof oedd eu cyn-dadau.

Un o englynion Talwrn y Beirdd ydi o þ Beddargraff Clown' þ O'n gþydd fe lwyddai i guddio þ ei henaint dan wên ei gellweirio: ond ei wedd ddi-fwgwd o a welwyd awr ffarwelio.

"Yr ydan ni'n ddiolchgar iawn i chi am yr ŵ;ydd, Huw Huws," ebr y misus, ar Iol i'r gŵr hirwyntog hwnnw eistedd i lawr drachefn.

Dywedir yn Llþn fod saith gþydd yn pori cymaint â buwch.

Ac wrth i'r chwareli gau, nid diwydiant yn unig a gollwyd, ond diwylliant arbennig bröydd y chwareli.

Daeth tri o'r pentref oedd yn cofio'i gyflwr bryd hynny i'w ŵ;ydd yn ei wely.

Mae'r drydedd adran yn agor â'r un fformiwla â'r ail, A boregwaith yr haf ydd oeddynt yn y gwely.

Cafwyd cadarnhad y prynhawn yma mai hyfforddwr Lloegr a chyn-flaen asgellwr Caerfaddon, Andy Robinson fydd cynorthwy-ydd Graham Henry ar daith y Llewod i Awstralia yr haf nesaf.

Ond y mae yna amod." "O, beth ydi'r amod?" "Dy fod ti'n rhannu'r cyfrifoldeb efo fi." "O Alun, rydw i'n synnu atat ti, yn gofyn imi dy briodi di yng ngŵ;ydd dy fam fel hyn." "Wnei di?

Gwnaf farn â thi yng ngŵ;ydd y cenhedloedd; oherwydd dy holl ffieidd-dra gwnaf i ti yr hyn nas gwneuthum erioed ac nis gwnaf eto.

Wedi i'r Beirdd ymgynnull wrth y maen, gweiniwyd y cleddyf ganddynt ac eglurodd y 'datgeiniad', sef llywydd y seremoni, Iolo Morganwg, na fyddai'r Beirdd yn arfer cario cleddyf noeth yng ngŵ;ydd neb ac na fyddent yn caniata/ u i neb gario un yn eu gŵ;ydd hwythau ychwaith.

Chwipiai gwynt Ebrill dros Lyn Ogwen gan godi croen gþydd ar fy nghoesau wrth i ni gymeryd y camau cyntaf tua'r cwm - roedd gen i drowsus hir yn y sach cefn rhag ofn!

'Roeddwn i'n digwydd bod ar ddyletswydd pan ffoniwyd, a gan mod i'n adnabod y teulu, 'roeddwn i'n falch o gael mynd i'w ŵ;ydd.

Ni ddaeth yr un deigryn (yn fy ngþydd i, beth bynnag) yn sgîl ei hadwaith call i'r penderfyniad þ er fy mod i yn wylo cawod o ddagrau y tu mewn.

Ond ni hidiai am hyn - safodd yn ddewr yng ngþydd pawb a darn mawr o brenuwch ei ben, a'r llythrennau WN wedi'u torri ynddo.

Ar ôl cinio rhaid oedd bod yn ofalus rhag smygu yng ngŵ;ydd 'Gwep Babi', a rhoi achos iddo ofyn o ble y cawsom hwy.

Mae i chwi groeso calon, yn siŵr." "Mae hi'n drît i Anti Lw, on'd tydi, Anti?" "Mae gŵ;ydd mor flasus, wrth gwrs," atebodd y foneddiges honno dipyn yn fisi, "ond mae tyrci'n fwy tendar.

Honnai ar un adeg ei fod ef yn perthyn i fudiad a elwid Brodoliaeth Beirdd Morgannwg, a phwysleisiai fod yn ei fro ef feirdd o hyd a oedd, yn wahanol i'r rhai a geid ym mro%ydd eraill Cymru, wedi etifeddu 'Cyfrinach y Beirdd' yn yr hen ffordd draddodiadol trwy iddi gael ei throsglwyddo i lawr o athro bardd i ddisgybl yn ddi-dor er amser y derwyddon, yn wir, o Oes Aur Dynolryw, a'i fod ef yn un o'r etifeddion breiniol hynny.

Canys yn y fan yr ysgarwyd rhwng ein gofod a'n gorffennol yr erthylwyd ein cenedligrwydd ac nid ydyw dwyn pobl yn ôl i ŵ;ydd eu cwmwl tystion yn dasg amhosibl .

Ac ar ôl bod ar eu traed bron drwy'r nos a'r holl firi roedd pawb yn hen barod am ginio Nadolig go iawn oedd yn cynnwys gŵ;ydd a chig eidion.

Dilynodd ef yn elfennol ddigon y dull Ffrengig a nododd doriad pob edefyn yn ffurfiol: ei chwedl ef hyd yma; cyfranc Geraint hyd yma, llyma weithion fal ydd heliawdd Arthur y carw; eu chwedl hwynt hyd yna.

Mae'r ail adran hithau'n agor yn draddodiadol â fformiwla pennod' y chwedlau Cymraeg a threiglwaith ydd oedd Arthur yn dala llys yng Nghaerllion-ar-Wysg y Sulgwyn.

Ond fe fu adegau yn ystod y can mlynedd o amgau cyfreithiol gan ŵyr ariannog, pan wrthwynebai'r werin unrhyw awdurdod a ddygai'r 'comin oddi ar yr ŵ;ydd.' Felly y cyflwynir yma'r Sais Bach ,mewn sawl delwedd, a Jennings fel gŵr a gafodd gam.

Dro arall, cymerai gip yn llechwraidd at yr ŵ;ydd, fel petai'n ofni y gallai'r greadures honno neidio'n sydyn dros ymyl y ddysgl ac ymosod arno.

Byddi'n ei fwyta yn deisen haidd wedi ei chrasu yng ngŵ;ydd y bobl ar gynnud o garthion dyn.

Na, bachgen sylfaenol gymdeithasgar oedd o - dyna pam yr hoffai gwffio yng ngŵ;ydd ei giang, ac yng ngŵ;ydd holl blant yr ysgol pe câi ddewis.