Agorwyd yr žyl yn swyddogol ar y nos Fawrth gan Faer y Ddinas, Sgnr.

Teimlech rhyw ysbryd yn eich codi a'ch llonni wrth ddawnsio iddyn nhw, ac yn sicr y tair noson ola' pan oedd y dawnswyr oll gyda'i gilydd oedd uchafbwyntiau'r žyl inni.

CLWB Y FELIN: Dathlwyd Gŵ;yl Ddewi eleni yn y Llofft Hwyliau a threuliwyd noson hynod o ddifyr gan dros hanner cant o bobl.

Wrth gwrs ei fod o yn y Beibl, ond mi welais i beth hefyd mewn stori sentimental yn 'Woman's Own' dro 'nôl, a mwy fyth wrth wrando ar gaset "Hwyl yr ŵ;yl" gan y Mudiad Ysgolion Meithrin.

GW^YL DDEWI: Ar ol gwasanaeth Cymru fore Dydd Gŵl Ddewi, rhannwyd cennin Pedr o wneuthuriad plant yr Ysgol Sul Gymraeg i'r gynulleidfa.

Mae cystadlu mewn Eisteddfod Genedlaethol, Urdd a Gžyl Gerdd Dant yn hollol wahanol i gystadlu yn Llangollen.

Braint ac addysg oedd darllen ei sylwadau treiddgar yn y Western Mail yn dilyn yr Eisteddfod -- bechod na fyddent wedi eu cyhoeddi cyn yr W^yl; efallai y gallen ni fod wedi osgoi llawer iawn o helbul.

Yn yr erthygl hon mae Jane Cartwright, sy'n fyfyrwraig ymchwil yn Adran y Gymraeg, Prifysgol Cymru, Coleg Caerdydd, yn egluro pwy oedd Dwynwen a pham y cysylltir ei henw â gžyl y cariadon.

Dechreuodd yr žyl i mi gydag Arwel Gruffydd yn Hwyl Byw yn darlithio ar Theophilus Evans i ddosbarth o bobl yn eu harddegau.

Os aiff bwrlwm y maes yn drech na chi yn ystod yr žyl, mae gwaredigaeth wrth law.

Ar y llaw arall, os ydych chi'n credu yng ngwyrth creu'r byd, yn credu bod Duw wedi rhoi ei unig blentyn yn rhodd i geisio achub dynoliaeth, a chredu bod y Nadolig, boed y dyddiad yn gywir ai peidio, yn gyfnod o glymu hyn, a'r byd a'i bethau yn glosiach at ei gilydd, yna nid peth gwirion ydi meddwl bod gan pawb a phopeth ar wyneb y ddaear ran yn yr ŵ;yl.

Cawsom gynnwrf rowndiau cyn-derfynol a therfynol y gystadleuaeth Choir of the Year yn ystod penwythnos yr Wöyl.

Dim ond BBC Cymru sy'n darparu rhaglenni Cymraeg i ysgolion ac eleni enillodd y gyfres addysg rhyw Secs-i y wobr am y rhaglen orau i bobl ifanc yn yr Wöyl Ffilm a Theledu Celtaidd.

Ddwy flynedd yn ôl treuliodd y teulu'r žyl yn Boston gyda chyfaill a gyfarfu Eurwyn mewn cynhadledd yn Genefa bum mlynedd ynghynt.

Ia o bosib, ond beth am droi at 'Hwyl yr ŵ;yl'?

Cof plentyn yn unig oedd ganddi amdano a'r cof hwnnw'n ddelwedd o ryw Siôn Corn, un a ddeuai ag anrhegion iddi, ac a arhosai am gyn lleied o amser nes gwneud pob ymweliad yn ŵ;yl.

Yn syth ar ôl thau yr etholiad, ar ddydd Gŵ;yl Ddewi, cyhoeddodd Undeb Cymru Fydd ei fod o blaid senedd a'i fod yn ymbaratoi i gynnal Cynhadledd yn Llandrindod i wyntyllu'r pwnc, ac i sefydlu peirianwaith i drefnu ymgyrch a deiseb.

Ei hawydd hi i dreulio'r Nadolig efo'i theulu oedd achos y ffrae ond gwelai rŵan na allai fwynhau'r ŵ;yl heb ei gŵr.

Pwrpas 'Polska' oedd dathlu cyfoeth diwylliannol gwlad Pžyl ar draws y canrifoedd, a hithau'n dri-chwarter canrif ers ei hailsefydlu fel gwlad annibynnol ar ôl y Rhyfel Mawr.

Yn union fel y bu i'r Archoffeiriad Iddewig, ar W^yl y Cymod, daenu gwaed ar glawr neu 'drugareddfa' Arch y Cyfamod a gedwid yng nghysegr sancteiddiolaf y deml, aeth Iesu yntau y tu hwnt i'r llen wedi taenu ei waed ei hun yn aberth dros ei bobl (Heb.

Ddydd Gŵ;yl San Steffan, bythefnos yn ôl pan oedd y byddigions yna yn cerdded yn drahaus dros dir y fferm, roedd yna un a arhosodd yng nghysgod y coed.

BYDD Bwrdd Datblygu Cymru Wledig, mewn cydweithrediad a Chymdeithas Pêl-droed Ysgolion Cymru, yn noddi Gŵ;yl gyntaf Cwpan Cymru Wledig Ebrill nesaf.

Mae'n ffasiynol iawn y dyddiau yma i gwyno bod y Nadolig yn cael ei ddathlu mewn ffordd sy'n llawer iawn rhy faterol, a bod gwir ystyr yr ŵ;yl wedi ei hen anghofio gan y rhan fwyaf ohonom ni.

Os oedd hi'n ddydd gŵ;yl arnom a'r haul yn tywynnu ar bob anturiaeth, yn sydyn - chwim cyrhaeddai Talfan fel cwmwl yn taflu'i gysgod i oeri'n brwdfrydedd ac i dywyllu'n sbri.

Os am gdaw'ch bys ar byls adloniant cyfoes Cymraeg a mwynhau cystadleuthau'r W^yl, Mabirocion amdani!Yn ôl y trefnwyr y mae'n amlwg bod cystadleuthau Eisteddfod Dyffryn Nantlle ac Arfon wedi taro deuddeg gyda chystadlu ar bob un.

Ond roedd gŵ;yl y Nadolig yn nesa/ u a gan ei bod yn dymor o ewyllys da, penderfynodd y tafarnwr yn Plouvineg gynnal gwledd gan wahodd holl drigolion y plwyf yno i'w mwynhau eu hunain.

Gŵ;yl y Banc heddiw.

Os oes rhaid imi dewis un ffilm In the Soup oedd fy ffefryn o'r žyl i gyd.

Agorir y llenni yn nechrau Meini Gwagedd ar gegin yr hen dyddyn adfeiliedig ar Noson Gŵ;yl Fihangel, 'yn unrhyw un o flynyddoedd y ganrif hon'.

Un gwahaniaeth gwerth tynnu sylw ato yw bod yna amryw o arwyddion o ddiwedd yr haf a dechrau'r gaeaf yng Ngwlad Pžyl yn darogan y tywydd ymhell i'r flwyddyn ganlynol.

DYDDIAU GŠYL A DATHLU Gol.

Ym Mhžyl y mae annibyniaeth wleidyddol wedi cerdded law yn llaw gydag annibyniaeth artistig.

Y cof nesaf yw fy mod wedi aros gartref yn y Gaiman ddydd Nadolig, efo Anti, tra'r oedd Mama wedi mynd i Drelew gyda'r plant lleiaf i basio'r W^yl efo Nain.

Yma mae'n disgrifio'r her a'r problemau a wyneba wrth geisio hybu gweithgaredd amatur a phroffesiynol trwy gyfrwng yr žyl.

Roedd yr žyl yn arddangos nid yn unig gyfoeth cerddorol y wlad, o'r oesoedd canol hyd at Chopin, Szymanowski, ac yna gyfansoddwyr yr oes sydd ohoni, ond hefyd fryn dipn o bensaerni%aeth, drama a llenyddiaeth fodern ynghyd â hannes twf a datblygiad Pžyl yn y cyfnod comiwnyddol sydd wedi dirwyn i ben yn ddiweddar.

Prin yw delweddau felly - ond yn ystod yr žyl y mae'r cyfle i chwilio am ddelweddau yn adderchog gan fod y dewis mor eang ac yn gyfoethog, yn syfrdanol o amrywiol ac yn wirioneddol ryngwladol, ac eto'n Gymreig yn yr ystyr orau; yn fodern; yn gyffrous, yn gyfeillgar, yn barod i groesawu diwylliant pentre'r byd.

Cafwyd ymgais yn ddiweddar i hybu Gžyl Ddwynwen a'i gwneud yn debyg i žyl fasnachol Sant Ffolant.

Dim ond tridiau'r ŵ;yl roedd hi wedi bwriadu eu treulio gyda'i merch a'i theulu yng Nghasnewydd, ond wedyn, wrth gwrs, fe ddaliodd annwyd.

Daeth Seymor Cassell, Ceri Sherlock, Julie Christie a Peter Greenaway i'r žyl.

Uwchben y farchnad, mae un o orielau pwysicaf y ddinas sy'n cynnwys portreadau liwgar gan rai o brif arlunwyr Pžyl, yn arbennig o'r ddeunawfed a'r bedwaredd ganrif ar bymtheg.

yr oedd eira chwefror a glawogydd tros w ^ ŵ;yl ddewi wedi chwyddo nentydd yr ardal a chreu rhaeadrau yn hafnau 'r bryniau, a 'r cwbl yn llifo i afon afon nes ei bod hi, erbyn cyrraedd y dyffryn lle safai aberdeuddwr, yn genllif gwyllt gwyn, ar frys i gyrraedd y dolydd tu hwnt i trillwyn isa lle gallai orlifo i 'r caeau a chael ymwared a 'i ffyrnigrwydd.

ysgoldy, y casgliad ar y byrddau yn mynd tuag at ymdrech Gŵ;yl Dewi plant Cymru i gyfarfod ag anghenion pobl a phlant Madagascar.

Yn gyntaf disgwylid iddo sicrhau bod holl weithgareddau drama yr Eisteddfod yn cael eu cynllunio a'u trefnu'n effeithlon ynghyd â gofalu am yr elfen Gymraeg o 'dramaffest', gžyl flynyddol Cymdeithas Ddrama Cymru.

Roedd Ifor Owen a'i fys ar byls yr ifanc yn Llanuwchllyn a llwyddodd i ennyn diddordeb to ar ôl to ohonynt ac fe ddaeth Gŵ;yl Ddrama Llanuwchllyn yn bwysig a phoblogaidd gydag ardal gyfan yn cyfranogi.

Ni chadwai'r hen Geltiaid W^yl y Pasg ar yr un dyddiad â'r Eglwys Ladinaidd.

Daw llawer o bobl i fyw i lan y llyn am ychydig o ddiwrnodau adeg yr žyl ac yno daliant ddigon o bysgod i bara iddynt am flwyddyn gyfan; helltir y pysgod cyn iddynt fynd â nhw adref am flwyddyn arall.

Yr adeg o'r flwyddyn, pan ymddengys fel petai'r afon yn troi'n ôl ar ei hub, dyma achlysur yr žyl enwog, La Fete des Eaux, (Gžyl y Dyfroedd), pan fydd pawb mewn hwyliau da'n dathlu'r cynhaeaf a'r cyflawnder o bysgod.

Yr ŵ;yl orau allasai tad fod wedi'i rhoi i'w blant a'u codi yn y gymdeithas orau yn erbyn pob anhawster.

A'r 'Dolig yn ymddangos yn y siopau ynghynt bob blwyddyn a'r tinsel a'r trash yn ein rhwymo mewn clyma drud a dichwaeth ar ein gwaethaf a oes felly fodd i osgoi'r žyl?

Geiriau yn llawn rhybudd a phryder ynglŷn â chostau cynyddol yr žyl oedd gan y ddau swyddog.

Turkey yr žyl.

Gwrandawodd Jean Marcel hefyd, a deuai'r nodau ag atgofion am Nadolig arall iddo; llawer ­ Nadolig arall yn y dyddiau pan nad oedd ofn ar bobl Ffrainc, pan oedd digon o bopeth yn y siopau dros yr W^yl.

Pa rwystr oedd i wreng a bonedd ddathlu'r žyl yn llon?

Yng Ngžyl y Gelli eleni, yn nghwrs trafodaeth fywiog ar y diwydiant ffilm yng Nghymru, fe fu cryn drafod ar y ffaith mai 'llenyddol' iawn yw ffilmiau Cymraeg.

Tybed faint o Gymry fydd yn dathlu'r žyl eleni wrth anfon cardiau di-enw at eu cariadon?

Dechreuai holl sesiynau'r žyl gyda chyfres o logos mewn du a gwyn trawiadol - y rhain yn cynrychioli'r noddwyr - a dechrau In Suburbia gan y Petties (The Pet Shop Boys i'r anghyfarwydd).

Serch hynny mae siarad drwy'r hnos yn hwyl ac yn rhan o'r žyl.

Gweld elw sylweddol ar ddiwedd yr žyl oedd y peth diwethaf ar feddyliau pob un.

Ychydig iawn o gyfle oedd yna i fwynhau chwarae ac adloniant weddill y flwyddyn gan bod dathliadau o unrhyw fath yn cael eu cyfyngu i goffa/ u dyddiau gŵ;yl sant yr eglwys leol a'r Suliau.

Fe fyddai'r Eglwys yn cynnal Gŵ;yl Gorawl y Ddeoniaeth ym Metws-y-coed bob blwyddyn.

Dyma ei argraffiadau o žyl sydd, meddai, yn mynd o nerth i nerth.

dyma hefyd brifddinas Pžyl hyd at yn gymharol ddiweddar.

Ond roedd yna rai rheolau pendant ynglŷn ag addurno'r tai ar gyfer yr ŵ;yl.

I ni, y plant, gŵ;yl oedd hyn bob Sul.

Mae gwyddau Gžyl Fartin yn broffwydi'r gaeaf (eu plu yn drwchus yn arwydd o aeaf caled.) Glaw canol Tachwedd, barrug trwm ganol Ionawr.

Ond nid mater o wylio ffilmiau'n unig mo'r žyl, dim mwy na bod Ascot yn geffylau i gyd, neu'r Eisteddfod yn adrodd a cherdd dant neu Wimbledon yn ddim byd ond tenis.

Nid hap a damwain yw'r ffaith i gwmni Eingl-Gymreig o Aberystwyth gyrraedd prawf terfynol yr žyl Brydeinig un act am y tair blynedd diwethaf ac ennill ddwywaith yn olynol.

Pob bendith dros yr žyl i chi fel teulu oddi wrthym i gyd yn Awelon.'

Ffigurau pitw o'u cyferbynnu â chostau'r žyl fodern, wrth gwrs, ond bu dau ddatblygiad pwysig ers y pumdegau.

Felly fe heriwn ni ysbryd Plas Madyn nos yfory, gan fod yna rai pobl yn dweud fod Lowri Cadwaladr yn dal i farchogaeth Gwyll bob nos am wythnos ar ôl yr W^yl.

Daeth dathlu Dydd Dwynwen yn beth eithaf poblogaidd ymhlith y Cymry ifainc bellach, ond digon prin yw'r defnyddiau ar gyfer trafod cefndir yr žyl yn y dosbarth.

Meddwl am y peth, 'rwy'n dal i gredu mae gŵ;yl ydoedd.

Dyma rai o'r delweddau o ffilmiau'r žyl y byddaf yn eu cario yn fy meddwl o hyn ymlaen.

I wneud yn siwr bod yr W^yl yn llwyddiant ymarferol mewn cyfeiriad arall y mae'r trefnwyr yn awyddus iawn i bawb sydd yn teithio i'r Eisteddfod ddilyn y cyfarwyddiadau traffig i Glynllifon yn ofalus iawn.

Glaw Gžyl Ifan a bery chwe wythnos.