Tua thraean o longau 'D-Day' yn hwylio ymaith o borthladdoedd yng Nghymru.

Fe'i defnyddid gan wrachod yn eu swynion ac felly os darganfyddid un mewn tusw o flodau Calan Mai fe'i teflid ymaith ar unwaith.Cyfeiria'r enw arall - Mantell y forwyn - at siap y blodau a'r hen arferiad o daenu mentyll ar lwyni i sychu yn y gwanwyn cyn eu cadw tan y gaeaf.

Ond cyn iddo fynd ymaith, cymerais ef i'r parlwr at Miss Hughes.

Dywedodd hefyd, Fab dyn, yr wyf yn torri ymaith y gynhaliaeth o fara o Jerwsalem; mewn pryder y byddant yn bwyta bara wrth bwysau, ac mewn braw yn yfed dŵr wrth fesur.

'Na, cymerwch ef ymaith i'r clafdy,' meddai yntau, ac felly y bu; ni soniwyd byth am y gweddill."

Wrth fwrw ymaith yr iaith a'r hen sicrwydd, fe'i cafodd Huw Menai ei hun fel llong ar drugaredd y byd - yn enghraifft drawiadol o beryglon newid diwylliant yn rhy sydyn.

`Mae yn reit ddrwg gen i drosoch chi, Harri,' ebe Ernest; `brysiwch adre i newid eich dillad,' a neidiodd ef a'i gydymaith i'w cyfrwyau ac ymaith â hwy, gan adael Harri i droi tua'r Wernddu.

nid cynt eu bod wedi taflu pob un ei frigyn i 'r dŵr ^ r nag y cipid hwy ymaith o 'u golwg golwg mae eisiau rhai mwy, ebe gethin gethin rhai trymach, mewn dŵr ^ r fel hyn.

y wawr yn codi ar Gymru, hualau'n cael eu lluchio ymaith, iau gormes canrifoedd yn cael ei thynnu, y mynyddoedd yn bloeddio canu, y coed yn curo dwylo, ac felly ymlaen.

'Nei di mo ngadel i i fynd i'r hen gollege ene, a 'nei di, Rhys?' ' Atebodd Dafydd drosof, ac yr oeddwn yn ddiolchgar iddo ``Mi gewch siarad am hynny eto, Miss Hughes,'' ac wedi ychwanegu ychydig o eiriau cysurus, aeth Dafydd ymaith.

Atyniad yr hanes yma, fodd bynnag, ydy gweld sut mae'n mynd ati i geisio egluro ymaith yr holl ffeithiau sy'n ei gondemnio ar ôl darganfod corff ei wraig â'i phen i lawr mewn casgen fawr o ddwr.

Nid fel y mae heddiw, pan geir peiriant i'w frwsio ac i'w chwythu ymaith dros y cloddiau ac un dyn yn ddigon i'w reoli.

Nid rhyfedd felly i Sion ap Hywel Gwyn, car arall eto i'r abad hwn, ganu gan gwyno nad oedd modd cael y croeso arferol yn y fynachlog pan oedd Iorwerth yno, ac y dylid ei anfon ymaith.

i ddylid tynnu ymaith arwyddion sy'n ymwneud ag allanfeydd tân neu drefniadau eraill pe digwydd tân.

Cadwai Achilles draw o'r frwydr am na châi'r gaethferch groenwen; dug y bugail bradwrus Helen dros y môr gwineuddu i gartrefi Pergamos, a gorfu iddo, am ei weithred, gnoi'r pridd a llychwino ei lywethau godinebus yn y llwch; bwriodd ymerawdwyr ymaith eu teyrnwiail a'u coronau, esgobion eu hesgobaethau a dynion eu clod, eu cyfoeth a'u rhinweddau er mwyn cael syllu ar yr wyneb "a fedrai ddwyn eilwaith yn ôl i'r byd eilun-addoli%.

'Roedd tlodi enbyd ym Mhrydain o hyd ac 'roedd llawer o waith i'w wneud cyn y gellid taflu ymaith yr hen gadwyni a rhodio'n rhydd.

Dihangodd Gwenfrewi rhag crafangau Caradog, ond torrodd Caradog ei phen ymaith â'i gleddyf, oherwydd iddi ymwrthod ag ef.

buan doed y benodedig awr I'm gollwng ymaith a bod eto'n un A hi'r fyth-gannaid, fyth-fendigaid fun...

Aeth y bwtler ymaith rhwng y planhigion atgas.

Mae gwaith fel hyn dipyn yn newydd i chi, ond yr ydw i wedi hen arfer â fo.' Wedi dweud hyn, symudodd Ernest i siarad â rhyw sbrigyn o fonheddwr, a dywedodd yn rhy isel i Harri allu ei glywed: `Mi wna i i'r d l ene dorri corn ei wddw neu gorn gwddw ei geffyl cyn canol dydd.' Canodd y corn, ac ymaith â'r cŵn, a'r marchogion yn eu dilyn.

Yn sydyn gwelodd y Capten un o'r swyddogion eraill yn brysio ymaith gyda gwely ar ei ysgwydd a rhedodd ar ei ôl.

Ond erbyn hanner dydd yr oedd yn cilio draw a daeth glaw y prynhawn i'w olchi ymaith.

Gwyliodd Tudur yn cychwyn ymaith ar ei feic.

Darpariaeth gan Dduw ei hun oedd yr aberth er mwyn symud, 'gorchuddio' neu 'sychu ymaith', pechod (Lef.

Bwrir ymaith ei unigrwydd hefyd wrth iddo ef a Mona glosio'n gariadus at ei gilydd.

Ac er bod John Williams yn rhwygo ymaith ei fasg rhagrithiol yn y cyfarfod dathlu ar ddiwedd y nofel, nid edifarhau ei fod wedi bradychu'r achos a wna, nid ymddiheruo i'r gwrth-ddegymwyr eraill ei fod wedi tynnu gwarth ar yr egwyddorion y buont hwy'n brwydro'n ddiffuant drostynt, ond ymdrybaeddu mewn hunan-gyffes sy'n arddangosfa lafoeriog o'i ostyngeiddrwydd a'i onestrwydd!

Dywedir bod gyrrwr yr Irish Mail yn troi'r ager ymaith dair milltir cyn cyrraedd Caergybi, a gallem feddwl am rywun o fewn y tair milltir hynny, wrth ei weld yn mynd heibio'n urddasol, yn ddi-ager a di-stwr, yn ymfalchio ynddo o'i gymharu â'r trenau bach a byffia heibio, heb wybod mai sefyll o anghenraid fydd ei hanes cyn bo hir, mai yn~ n~m y ~allu a drowyd ymaith yr â hyd yn oed

Yn wir, dywed rhai o'r arbenigwyr y gall y gorchudd fod wedi ymddangos hyd ei hwyneb fwy nag unwaith yn ystod yr eonau meithion gan sychu ymaith i ymddangos drachefn.

'Mae'r ficer wedi trefnu seremoni bwrw ysbrydion ymaith ar ôl y plygain yfory.' 'Os digwyddith hynny,' meddai Dafydd yn iasol, 'alltudion fyddwn ni, wedi'n condemnio i grwydro drwy'r holl fydysawd eang.

Sulwyn Jones.' Fel y troai Dan ymaith, clywai'r rhu o chwerthin ar draul Wmffra Jones.

Wrth iddo sgrialu ymaith, ciliai'r iaith Gymraeg i'w ganlyn.

Aeth ymaith i le unig, ac yno yr oedd yn gweddi%o.

b Tarddu o'r ferf 'gorchuddio' neu 'sychu ymaith' a wna kpr (a'r ffurfiau yn deillio ohono: kippêr, kophêr, kaphâr etc.) a chyfeiriai at ddefod aberthu er mwyn symud ymaith bechod: 'Offryma bob dydd fustach yn aberth dros bechod, i wneud cymod' (Ex.

Sathrodd yr hyfforddwr yn sydyn ar yr ymholiad caredig hwn am, fy nghyflwr a throdd ffynhonnell ei arian ymaith oddi wrth y posibilrwydd y gallwn ddweud rhywbeth ynglŷn â pham na neidiodd y ceffyl.

Neu ai mynd ymaith ar flaenau'i draed a dychwelyd yn nes ymlaen?

Bydd yn rhaid wrth chwyldro cyn y teifl proletariat Cymreig ymaith yr hualau hyn.

Mae carthu ymaith y gwyriadau athrawiaethol, y chwarae mig â safonau moesol, yr ysfa i droi Iesu Grist yn fasgot ein trachwantau ni, yn waith poenus.

Gwnaeth osgo ar i'r gwerthwr llysiau fynd ymaith.

'Ond yng ngoleuni'r holl dystiolaeth yr wyf wedi'i derbyn, rwyf wedi trefnu gwasanaeth i fwrw ysbrydion drwg ymaith.' Fferrodd Mathew.

Cododd yr ysbryd fi a'm cario ymaith; ac yr oeddwn yn mynd yn gynhyrfus fy ysbryd, a llaw yr ARGLWYDD yn drwm arnaf.

Ymgrynhôi'r llau dan ei grys a'i bigo, ei bigo hyd at y gwaed, a rhedeg ymaith.

Gwingais gan boen ei sathriad a cheisio'i wthio ymaith oddi wrthyf.

oeddynt fel mân us yn dyfod o'r lloriau-dyrnu haf: a'r gwynt a'u dug hwynt ymaith...

Brwd alaw ei bêr delyn - ddistawodd, Ys tywyll ei fwthyn; Hyd erwau gloes drwy y glyn Aeth o ymaith a'i emyn.

Wrth imi ei gychwyn adref i fyny'r lôn, ymdrawodd i'm meddwl yn sydyn y gallsai Huw Huws fod yn gynhorthwy i yrru Anti Lw ymaith.

Wrth wylio un afalans llydan yn llithro ymaith yn union wrth draed dau ffigwr bach ym mhen arall y grib ac ofni'r gwaethaf am funud hir, daeth geiriau o 'Princess' Tennyson o'r newydd i'm cof: to walk With Death and Morning on the Silver Horns.

Aeth Robin ymaith wedi cael gwledd i'w enaid tlawd, er nad oedd y stori i gyd wrth ei fodd; ond yr oedd ganddo stori i'w thaenu.

Mynnodd fwrw ymlaen i wneud yr operasiwn radical a pheryglus o dorri ymaith yr holl bancreas.

Beth bynnag wnei di, cadw'n glir oddi wrth y deisan gwsberis.' Diolchodd Dan iddo am y cyngor, ac yna troes i frysio ymaith.

Felly'r bobl a adawodd y r Eglwys ac y sy'n honni medru sylweddoli gweledigaeth yr Eglwys o'r tu allan iddi--yng ngrym y gallu a drowyd ymaith, ond sydd heb orffen ei ddylanwad, y llwyddant hwythau.

Cerddodd ymaith, ac ni welwyd mohono gan neb na chynt nac wedyn.

Chwech oed oedd Maggie pan aeth yr afon drosodd gan 'sgubo ymaith pob dim ar wyneb y dyffryn.

Cyn pen eiliad, roedd Medrawd yn carlamu ymaith i ddu%wch y nos, fel pe bai grym ellyllon yn ei yrru.

Ysgydwodd ei llaw yn rhydd a throi ymaith.

Rhwng popeth gwelsom ysgubo ymaith lawer o'r hen derfynau.

galwasant a galwasant, a 'u pryder yn graddol droi 'n ddychryn, a 'u lleisiau 'n mynd yn sgrech, a 'r tri 'n rhedeg i fyny ac i lawr y lan gan chwilio yma a chwilio acw, ond yn gwybod yn dda y gallai llifeiriant gwyllt fel hwn daflu ffred a 'i gludo ymaith mewn chwinciad.

Yna dychwelodd y bwtler gan wthio troli de trwy'r jyngl, cymysgodd frandi a soda i mi, lapiodd y bwced rew gopr gyda napcyn tamp, ac aeth ymaith ar ysgafn droed rhwng y tegeiriannau.

Llwyddent yn rhyfeddol a throdd mwy nag un ymaith gan fynd i'r neuadd yn y Poplar yn lle hynny.

Bernard o'r enw Nana, yn cau'r ffenestr yn glep ac yn torri cysgod Peter Pan ymaith.