Fe greodd Cymru y cyfleon ac fe ddylser gêm fod yn sâff ymhell cyn yr egwyl.

Y Sbaenwyr oedd yr Ewropeaid cyntaf i ddwad i wybod am siocled ac yr oedd o'n drît oedd yn toddi yng nghega rheini ymhell cyn i neb arall gael eu dwylo arno fo.

Mae'n ddiddorol nodi i Gymdeithas yr Iaith ennill ei phrif frwydrau, ag eithrio'r ymgyrch arwyddion ffyrdd, ymhell ar ôl i'r tyrfaoedd ddiflannu. Dafydd Morgan Lewis yn ein harwain yn ôl ar y stryd

Ni fydde gwleidyddion ond yn gwneud pethau'n waeth, yn ei dyb ef, a'u lle nhw oedd cadw'r gem gydwladol i fynd ymhell oddi wrth lefel gwir anghenion y bobl.

Ond rhaid rhoi'r clod i ddinas arall ymhell tu allan i Gymru am greu y Cloc Blodau cynta oll a welwyd erioed ym Mhrydain.

Bu rhieni ac ardalwyr Bryncroes yn ymladd brwydr yr ysgol am ddwy flynedd gyda chefnogaeth cymdeithasau a mudiadau trwy Gymru gyfan, ond wydden nhwythau ddim, mwy nag y gwyddai beicwyr Byclins, fod tynged yr ysgol wedi ei benderfynu ymhell cyn gwneud unrhyw gyhoeddiad swyddogol ynglŷn a'r bwriad.

Felly, am bron ugain mlynedd yr oedd y gyfradd ymhell o dan y nod a awgrymwyd gan Beveridge, a hefyd yn is na dim a freuddwydiodd Keynes amdano.

Ond roedd y gêm ar Rodney Parade ymhell o fod yn glasur.

Ymddangosai'n debyg na fyddai Rod Richards, arweinydd y Ceidwadwyr, yn cael ei big i mewn gan fod ei gwestiynau ymhell i lawr y rhestr a'r gweithgareddau'n mynd rhagddynt yn hamddenol.

Hyd yn oed wrth droi'n ddiweddar at destunau'n nes adref yng Ngwent am ysbrydoliaeth, mae gweddillion chwareli mewn llefydd fel Clydach, heb fod ymhell o'r Fenni, wedi galluogi Bert Isaac i barhau â'r thema.

Ar y naill law nid oedd tristwch ymhell gan fod bechgyn yn cael eu gwysio i'r lluoedd arfog ac yn diflannu o'n mysg - rhai ohonynt am byth.

Buont yn boblogaidd ar y Cyfandir ymhell cyn hyn, yn Zurich yn amser Zwingli ac yn Strasbourg ar ôl hynny.

Dymunai gyfleu agwedd ar realiti nas gwelir ar wyneb pethau - agwedd sydd yn ddigon hawdd i ddyn ei chuddio rhagddo ef ei hun gan ei gwthio ymhell tu hwnt i gyrraedd meddwl.

Rwy'n chwilio am ôl y seren wib, ymhell wedi iddi ddiflannu o'm bywyd.

Y mae cymaint o amser er pan eisteddais i drwy bregeth yr ydw i ymhell o fod yn arbenigwr ar yr hyn sy'n digwydd mewn capeli ac eglwysi.

Dyna sydd yn ei galluogi nid yn unig i gynnal ansawdd ei ffrwythau ymhell ar ôl y Nadolig, ond hefyd i ddal ei gafael yn dynnach nac arfer arnynt.

Gwelwn ar unwaith hen frawd o'r enw Wil Owen Hen Dy yn dyfod ataf yn gweiddi a gweddio, ac fe ddywedodd wrthyf: 'Fachgen, yr oeddwn yn meddwl mai cyfeirio at dy dad yr oeddet,' (am fod ef wedi ei ladd mewn gwaith heb fod ymhell oddi yno).

Mi ddylse fo wedi gwneud yn llawer iawn gwell yn ddiweddarach o ddeg llath ond fe drawodd o'r bêl ymhell dros y bar.

Ymhell cyn dechrau'i wyliau dechreuasai Hector gyfrif y dyddiau hyd y cychwyn ar ei antur fawr, a chael hynny'n orchwyl maith - hyd yr ychydig ddyddiau olaf.

Dibynnant lawer am eu diogelwch ar gyfeiriad neu drawiad y gwynt ac ar eu gallu i arogli gelyn cyn iddo'u goddiweddyd, yn fwy felly nag ar eu llygaid, sydd wedi'u lleoli ymhell yn ôl ar ochr y pen.

Minnau'n dweud fod gen i ferch yn byw yn Exeter heb fod ymhell o Topsham Road.

Y neges bwysicaf ar y ffordd agored yw meddwl ymhell ymlaen llaw, a darllen y ffordd ymhell i ffwrdd.

Nod uchelgeisiol yn sicr, ond nid un afrealistig o feddwl am Singapore, sydd bellach ymhell ar y blaen i Forgannwg Ganol ac sy'n prysur ddala lan â gweddill Cymru.

Croesewir y cynnydd yn y nawdd a ddaw o du'r llywodraeth, ond y mae ystadegau yn dangos fod yr anghenion ymhell o'u diwallu.

Wrth ochr y Sukiennice y mae dau dþr enfawr yr Eglwys Gadeiriol (y mae gennyf gof da o fynychu cyngherddau yn yr eglwys hon gyda'r eira'n blastar y tu allan ac ymhell dros ddwy fil o bobl y tu mewn yn gwrando ar Mozart neu Verdi fel petaent mewn yn gwrando ar Mozart neu Verdi fel petaent mewn gwasanaeth crefyddol).

Fel yn bennaf oll y cadwasom yr ystyr a llafurio bob amser i'w adfer yn gwbl gywir, felly yr ydym â'r parch mwyaf wedi cadw priod ddull y geiriau yn gymaint ag i'r Apostolion wrth lefaru wrth y Cenhedloedd ac ysgrifennu atynt yn yr iaith Roeg eu cyfyngu eu hunain i ymadrodd bywiog yr Hebraeg yn hytrach na mentro ymhell trwy ystwytho eu hiaith i lefaru fel y llefarai'r Cenhedloedd.

Eto mae Golwg ymhell ar y blaen.

Cofia Tom Jones eu bod yn cysgu mewn gwlâu ar lawr Festri Capel heb fod ymhell o'r 'York Minster' enwog.

Yn gymdeithasol hefyd roedd pawb wedi mwynhau, ac er bod amser yn rhy brin i grwydro ymhell roedd hi'n braf cael gweld ychydig ar sir Benfro.

Wrth gerdded tua'r goleudy gwelodd y dyn Doherty ymhell, bell, allan ar y traeth yn brysur hel cocos neu gregin i'w sach.

Tra bwyf fe gofiaf wyneb gwelw HR a'r olwg freuddwydiol a fyddai yn ei lygaid fel pe bai'n gweld ymhell, gweld ei Gymru rydd ddelfrydol, tu hwnt i ffiniau ei oes ei hun.

Doedd Wil ddim ymhell o fod yn uniaith chwaith, - yn uniaith Gymraeg.

"Yma yn Llangi%an, - heb fod ymhell o'r fan hyn.

Lledodd rhai o'u syniadau ymhell i ganol Ewrop a nythu ymhlith John Huss a'i ganlynwyr ym Mohemia.

Ond, fe all cemais hefyd gyfeirio at droadau mewn afon mewn ardal sydd ymhell o'r mor.

Roedd hi'n ddigon hawdd addo, ac roedd nos yfory ymhell i ffwrdd.

Doedd o erioed wedi gweld Cli%o cyn hyn gan fod Seimon yn byw yn Rhiwlas, heb fod ymhell o'r ysgol, ond roedd yn bur debyg i'r disgrifiad a gawsai ohoni hefyd; yn cyrraedd bron at ben-lin Seimon, côt wen lefn, gyda chlytiau o frown a du drosti, pwt bach o gynffon a chlustiau pigog, ond bod un o'r pigau'n troi at i lawr.

Hêd y gwcw, gwna un siwrne, Hêd ymhell i'r dwyrain dir, Dal ar linell haul y bore, Ar dy aden dal yn hir; Gerllaw Tigris, er mor anodd, Dyro gân o gôl y gwynt, Yn yr anial, yno tawodd Un a ganodd lawer gynt.

Ni ai allan yn aml oherwydd ni allai fynd ymhell iawn ar ei ben ei hun.

Ond erbyn hyn roedd Sisili ddigroeso ymhell y tu ôl iddynt.

Dwy dunnell o fagiau oedd gan y cwmni pan gyraeddasant, ond ymhell cyn diwedd y daith yr oedd y pwysau wedi codi i wyth o dunelli.

Rhoi rhyw gyngerdd bach i ddau filwr sy'n unig ac ymhell o'u cartref." Ond cyn ­ Jean Marcel gael cyfle i brotestio, ychwanegodd yn sydyn, "Rwyt ti am i ni gael y bwyd yna sydd wedi ei ddwyn oddi arnon ni'n ôl yn dwyt?"

Ond ar Santorini tywod du, folcanig, sydd dan eich traed ar y traethau - ond wrth ichi blymio dan wyneb y dwr, a'ch snorcel a'ch masg am eich pen, mae'r pysgod amryliw i'w gweld yn eglur mewn dwr glân a'i lesni eang yn ymestyn ymhell o'ch blaen.

Ond go brin y byddent wedi bod mor dawel eu meddyliau pe gwyddent bod gwyliwr distaw yng nghysgod y ddraenen ddu, heb fod ymhell o'r llidiart ach, wedi eu gweld ac wedi clywed llawer o'r hyn a ddywedent.

Oherwydd hynny mae arwyddocad y llyfr yn ymestyn ymhell y tu hwnt i'r cyfnod y gosodwyd y stori ynddo.

Nid oes angen edrych ymhell am yr esboniad.

Yn awr ac eilwaith taflem lygad i weld a oedd Gwep Babi o gwmpas ond nid oedd yn y golwg yn unman, er y gwyddem o brofiad nad oedd ymhell iawn ychwaith.

Ymhell cyn cyrraedd y gwaelod 'roedd llinynnau'r coesau'n tynnu a gwasgu, a blaen bysedd traed yn swp yn nhu blaen ein sandalau.

Ymhell cyn diwedd y pumdegau hen-flinasai Saunders Lewis ar y diffrwythdra a welai ef yng ngwleidyddiaeth Cymru.

Un gwahaniaeth gwerth tynnu sylw ato yw bod yna amryw o arwyddion o ddiwedd yr haf a dechrau'r gaeaf yng Ngwlad Pþyl yn darogan y tywydd ymhell i'r flwyddyn ganlynol.

Y tro hwnnw 'roedd Neuadd Dewi Sant ymhell o fod yn llawn ar gyfer y rowndiau cyntaf, er ei bod dan ei sang erbyn y noson olaf.

Oni bai am y bechgyn a'r draffordd a'r bobl yn hawlio pob ffôn fe fyddai hi wedi cysylltu ag o ymhell cyn hyn.

Maent hwythau, pan yw'r ffurfafen a'r ddaear fel petai'r ddwy yn eu cwsg olaf, ac yn llwydo, yn cael eu gorfodi i hofran neu stelcian ymhell o gyffiniau'r ynysoedd amddifad.

Dywedodd bod yna griw gyda wagenni yn "campio% ddim ymhell, ac i yno yr aethant.

Yr oedd yn gadael y gweddill ohonom ymhell ar ôl gan fod ganddi egni a nerth anhygoel.

Ymhell cyn i chi gyrraedd daw tri pherson i'ch cyfarfod.

Daw adar a gwiwerod i nythu yn ei changhennau; trychfilod fel cacwn, gwyfynnod, chwilod a gwiddonau i fwyta'r dail; eiddew, uchelwydd, cen, mwsogl, algae a ffyngau i ymosod ar y canghennau a'r rhisgl; adar, pryfed a mamolion i fwyta'r mes, a daw rhagor o bryfed i ymosod ar gwreiddiau sy'n ymestyn ymhell dan y ddaear.

Yr oedd sodlau f'esgidiau'n ddarnau ymhell cyn i mi gyrraedd i'r trum.

Ymddengys bod cysylltiad agos iawn rhwng y Dr John Davies a'r Esgob William Morgan, ac na fu'r ddau ymhell oddi wrth ei gilydd o gwbl.

Oes gen ti le o'r fath?" "Oes mae yna fryn yng nghanol mynyddoedd Eryri, sydd ymhell o bob man.

Bydd Wrecsam wrth eu boddau gyda'r canlyniad ond roedd y rheolwr, Brian Flynn, ymhell o fod yn hapus gyda pherfformiad ei dîm, yn enwedig yn yr hanner cynta.

A dyma efallai bwrpas y straeon hyn, sef cadarnhau rhai o gredoau sylfaenol ein cymdeithas, ac i'n rhybuddio rhag crwydro ymhell oddi ar lwybrau derbyniol ein cyfoedion.

Ond doedd dim digon o le iddyn nhw i gyd ar gefn yr un beic a chyn iddyn nhw fynd ymhell iawn mi fyddai'r pump wedi syrthio'n bendramwnwgl ar y ffordd.

Yr oeddynt, fodd bynnag, ymhell o fod yn llwm eu byd, fel y dengys eu cartref helaeth sydd bellach wedi'i adfer gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol i fod yn rhywbeth tebyg i'r hyn ydoedd yn yr unfed ganrif ar bymtheg - proses sydd, gyda llaw, wedi profi fod y ty presennol, yn wir, yn fangre geni a magwraeth William Morgan, (yr oedd amheuaeth o'r blaen a allai fod yn ddigon cynnar).

Ymhell islaw, i'r chwith, gwelai Glyn oleuadau tref fawr ond nid oedd ganddo syniad ymhle'r oedd.

Y mae'n gofiant i un bachgen glandeg, un 'Cymro gwlatgar', a gollwyd ar faes y gad ymhell o'i gartref.

Y mae Ray yn wr a chanddo ddychymyg byw: y mae'n gweld ymhell.

Mae'r pleidiau eraill i gyd ymhell ar ôl - Llafur 2.5%; Rhyddfrydwyr Democrataidd 3.4% (yr unig blaid yn ystod y flwyddyn i ddangos cynnydd yn y defnydd o'r Gymraeg) a'r Ceidwadwyr 0.6%.

"Mi fydd oriau wedi mynd heibio cyn iddyn nhw sylwi nad ydw i ar y llong, ac er bydd y capten yn sicr o ddychwelyd i chwilio amdana i, mi fydda i wedi boddi ymhell cyn hynny," meddai'n ddigalon wrtho'i hun, gan wylio'r golau yn diflannu i'r pellter.

Ymhell cyn fy ngeni i deuai bob blwyddyn â hosan Nadolig i bob plentyn yn yr ysgol, o'r lleiaf i'r mwyaf, ynghyd â ffrwythau a melysion.

'Dwyt ti ddim ymhell ohoni,' meddai, 'ond fe ddarllena' i un arall i ti nawr.'

Gyda'i ddull lliwgar o adrodd stori a'i hymestyn o fodfedd i filltir, fe aeth yn rhan o'n chwedloniaeth, o'n traddodiad a mesur o'i ddylanwad ar gymdeithas yw fod ei straeon yn dal yn fyw, ymhell ar ei ôl.

Byddin fawr, flinedig o rywle ymhell, bell i ffwrdd.

Yn ôl Luc, ac y mae'n rhyfeddol fel y mae'r efengylau yn cyflenwi ei gilydd: 'Croesawodd ef hwy, a dechrau llefaru wrthynt am deyrnas Dduw ac iacha/ u'r rhai ag angen gwellhad arnynt' Trwy'r cwbl, cerddodd y dydd ymhell, ac yn ôl adroddiad Luc a Marc, daeth ei ddisgyblion ato a dweud: 'Mae'r lle yma'n unig, ac y mae hi eisoes yn hwyr.

Yr argraff a gawn i oedd eu bod i gyd ymhell dros eu hanner cant a phump oed.

Yna, byddai'n lluchio cynfasau a dillad isa' a phethau felly i'r llyn a rhoi powdwr golchi yn y dŵr, fel bydd y merched 'ma 'te, a gweiddi ar Eliasar y ci o'r tŷ.' 'Rwan 'roedd eisiau profi callineb Eliasar trwy ddweud bod y buchod ymhell i ffwrdd.

Yna, tywyllwch dudew, unffurf y nos yn llonyddu'r llygaid yn llwyr, a'r holl fryd yn cael ei ganoli ar seiniau 'soniarus' (gair sydd ynddo'i hun yn soniarus) y gwyddau gwylltion ymhell uwchben yn rhywle.

Ond ychwanegodd ei fod ymhell o sicrhau llofnod Hartson a dywedodd mai un rhan o'r cytundeb yw y byddai Kevin Lisbie yn mynd o Charlton i Wimbledon.

'Yn groes i'r drefn arferol, mae modd i bawb ddarllen y cynnyrch wrth iddo gael ei ollwng o ddwylo'r beirdd a chael cyfle unigryw hefyd i gynnig eu sylwadau answyddogol ar y cynnyrch ymhell cyn i'r beirniad swyddogol wneud ei waith," meddai llefarydd.

Mae Canwr y Byd Caerdydd wedi cerdded ymhell ers cynnal y gystadleuaeth gyntaf ym 1983.

Mae 'na afon dda iawn am frithyll heb fod ymhell.

Gellir anfon ci ymhell iawn oddi wrthych a gweld beth oedd yn digwydd "yn y cwm pell", megis, heb fod yna redyn tal na grug trwchus rhwng dyn a'i gi.

Fe agorodd y drws ac aeth i mewn i'r ty a be welodd ond Rondol yn gorwedd ar ei hyd ar lawr, a heb fod ymhell oddi wrtho roedd Begw yr un modd.Cerddodd fy nhaid i ganol y ty ac edrychodd arnynt yn ddifrifol ac meddai 'Diar mi.

Gallent weld bryniau isel yn y pellter ond doedd dim arwydd o fywyd yn unman, ar wahân i hebog yn cylchu'r awyr ymhell uwch eu pennau.

Derbyniodd y Llys gyfraniad, oherwydd yr elw ym Mhwllheli, a oedd ymhell y tu hwnt i'w ddisgwyliadau ddwy flynedd yn gynharach.

Er bod job hir a digalon o'i flaen o, mi fydda fo wedi hen orffen ymhell cyn i ddymuniad y sloganwr gael ei wireddu.

Ychydig iawn o datw sydd wedi eu plannu fel tatw cynnar go iawn ac yr oedd y prif gnwd ymhell o gael eu plannu cyn dechrau mis Mai.

Ymhell cyn canol y bore yr oedd hi'n tywallt hen wragedd a ffyn, a minnau'n mynd yn fwy digalon bob munud.

'Roeddwn i'n cerdded mewn pentref heb fod ymhell o 'nghartref ryw ddiwrnod, a phwy a ddaeth i'm cyfarfod i ond dyn llyfr bach y capel mwyaf yn yr ardal.

Ond ymhell cyn imi ymadael a Rwsia roeddwn innau hefyd yn chwennych taro i Tesco ac yn dyheu am gael agosau at Argos.

"Awn ni ddim ymhell heno," meddai wrth y tri, "mae hi'n rhewi'n galed."

Roedd pobl yn cynhyrchu darluniau byw ymhell cyn dyfeisio ffilmiau.

Davies oedd yr arolygwyr ym Mhwllheli; y mae'r ddau wedi'n gadael erbyn hyn Dreifio fu hanes DS cyn cael ei ddyrchafu'n arolygwr a chofiaf unwaith fod yn ofalydd ar ei fws, a chyrraedd i mewn i Bwllheli ymhell o flaen yr amser a nodwyd ar yr amserlen.

Gwelodd Caradog y byddent yn ei ddal ymhell cyn iddo gyrraedd ei gyfeillion.

A'r tro nesaf y teimlwch, wrth ddarllen Kate Roberts, fod tristwch ambell un o'i stori%au byrion yn anghydweddus â'ch tymherau ifainc nwyfus chi, cofiwch fod yr awdures ardderchog hon, pan oedd hi ymhell dros ei phedwarugain oed, hithau yn gallu dweud ar nos Sadwrn ei bod hi'n fed-up.

Mae hyn yn mynd a ni ymhell iawn oddi wrth y wyddoniaeth bendant, sicr a di-newid mae'r lleygwr a'r bachgen ysgol mor aml yn ei amgyffred.

Un peth sy'n sicr, petae Earnshaw yn gadael clwb y Brifddinas fe fyddai'r cefnogwyr ymhell o fod yn hapus.

Ymhell cyn dyfodiad y KKK roedd denu a chadw nawdd yn creu problemau dyrys i olygyddion a newyddiadurwyr.

Byd fin de siecle ydyw, er fod rhai o'r straeon wedi eu sgrifennu ymhell cyn y nawdegau; byd blinedig, byd lle mae'r unigolyn yn ei chael yn anodd i ddirnad ei le a'i bwrpas.

Mae'n rhaid bod mewn man tywyll iawn ymhell o unrhyw oleuadau, ac mae'n rhaid gadael i'r llygaid addasu i'r tywyllwch.