Yn ogystal â'r ffaith fod yr Ymneilltuwyr yn dadlau ymysg ei gilydd, yr oedd yr elyniaeth yng Eglwyswyr yn dwysa/ u, a'r dadlau'n chwerw wrth i lwyddiant ysgubol Ymneilltuaeth ddod yn fwyfwy amlwg, yn arbennig yn yr ardaloedd diwydiannol newydd.

(Er i adfynach chwerw a adawodd y gymdeithas rhyw flwyddyn ledaenu si ymysg mân fynachod Enlli fod y Priodor wedi'i erlid o Rydychen ar ôl cwta dau dymor dan amgylchiadau pur amheus a dweud y lleia'.) Ond roedd hynny flynyddoedd maith yn ôl, pa 'run bynnag.

Falle bod y ffaith fod yr elfen honno mor gref ymysg yr Americanwyr wedi effeithio arno.

Ymysg galwadau diweddar bu Cerddorfa Symffoni Detroit, Cerddorfa Symffoni Dallas, Cerddorfa Ffilharmonig Newydd Japan, Orchestre Philharmonique de Radio France, Cerddorfeydd Symffoni Radio Hamburg a Cologne, Cerddorfa Genedlaethol Rwsia, a Camerata Academica Salzburg.

Wrth rannu'r cyfrifoldebau ymysg cyrff annemocrataidd y Llywodraeth gwanhawyd rheolaeth pobl Cymru dros y system Addysg yng Nghymru yn fwy byth.

A chan fod archwiliad meddygol rheolaidd ar y merched hyn, yr oedd y drefn swyddogol yn gwarchod rhag i glefyd gwenerol ledaenu ymysg y milwyr.

Ond, pan heintiwyd y dyn gwyn oedd yn ymwelydd â'r ardal, perwyd afiechyd ynddo ef a dyna gychwyn epidemig AIDS ymysg y dyn gwyn.

Mae'r cartref, wrth gwrs, yn hollbwysig o ran sefydlu arferion defnyddio'r iaith ymysg pobl ifanc.

Ymysg yr hyfforddiant allanol cafwyd cyrsiau ar ddefnyddio meddalwedd cyfrifiadurol, gwerthuso, cynllunio gofal cymdeithasol, codi arian, cadw llyfrau ac ar oblygiadau'r Ddeddf Plant.

Tua'r un adeg sylweddolodd Roger Fox, Cyfarwyddwr Cymdeithas Ddrama Cymru, fod angen cryn dipyn o genhadu ymysg y cwmni%au amatur Cymraeg ac mai prin iawn oedd aelodaeth Gymraeg y Gymdeithas.

Ond rhaid cyfaddef hefyd nad yw adeiladau marmor ymysg y pethau sy'n fy ngwefreiddio.

Dylid hybu defnyddio'r iaith Gymraeg drwy fagu hyder ymysg ei siaradwyr, drwy wella ei delwedd, a thrwy geisio newid arferion ieithyddol y rhai sy'n ei defnyddio.

Yn ogystal, mae angen hybu agweddau mwy cydweithredol ymysg Cymry Cymraeg cynhenid, dysgwyr, a'r di-Gymraeg.

Cadw'r capten yng nghanol y cae a chadw Scott Quinnell i ganolbwyntio ar eu chwarae ymysg y blaenwyr.

Trosiad hir yw'r gerdd, ymysg pethau eraill, mae mor gyfoethog ei hawgrymiadau, o'r gynhaliaeth ysbrydol sydd i feidrolyn i wynebu ei feidroldeb yn ei aml boen a'i siom a'i anobaith.

Wrth agor yr iet, a throedio trwy'r stecs sy ym mhob adwy, maen clo ar waith y dydd oedd canfod ymysg olion mynd a dod ôl olaf y fuwch ddi-ras na ddychwelai mwy.

Ymysg y dathliadau eraill o amgylch Cymru bydd noson yn cael ei gynnal yng Ngwestyr Celt yng Nghaernarfon ar y nos Sadwrn efor Moniars yn perfformio.

Wrth gwrs bu'r ardal hon yn dioddef yn enbyd yn economaidd ac y mae cyfraddau diweithdra ymysg y gwaethaf yng Nghymru.

Ymysg y coedydd cochion a melyn yma, ar ymylon y goedwig ac yng nghysgod y coed mae yna ddwy goeden fach, na feiddiwch eu cyffwrdd.

Ymysg uchafbwyntiau'r ymateb mae:

Mae cytundeb pur gyffredinol erbyn hyn ymysg llenorion a beirniaid llenyddol ein gwlad fod Gruffydd yn un o brif feistri rhyddiaith Gymraeg ac y mae dwy gyfrol a gyhoeddwyd ganddo yn y tridegau yn dangos hyn yn glir, sef Hen Atgofion, rhan o'i hunangofiant, a'r gyfrol gyntaf o gofiant OM Edwards.

Yn wir, mae'r Cynulliad ymysg goreuon y byd yn nhermau llywodraeth agored.

Ymysg ei gweithgareddau mae'r Gymdeithas yn trefnu cyrsiau dawns a hyfforddi dawns, cynhyrchu a chyhoeddi dawnsiau a cherddoriaeth ar gyfer dawnswyr a cherddorion, cyhoeddi cylchgrawn blynyddol a rhoi ffocws i ddawnsio gwerin Cymru.

Peth cyffredin iawn yn Lloegr, hyd yn oed ymysg gwŷr llengar, fu adweithio yn erbyn addysg glasurol, a diystyru llenyddiaeth Ladin a Groeg fel rhwybeth sych a phendantaidd na allai byth fod yn berthnasol i fywyd cyfoes.

O safbwynt personol ei ddewis fyddai bod gartref ymysg yr anifeiliaid a chael llonydd i fyw y math o fywyd a ddewisodd.

Sylweddolodd mai un enghraifft ymysg miliynau oedd ei thrallod hi.

Ymysg hogia Felin yn y tim mae Islwyn Owen, Derek Roberts a Tony Ellis.

Hyd yn oed ymysg Keyneswyr, y mae'r ffydd yng ngallu'r llywodraeth i fan-diwnio'r economi wedi gwanhau cryn dipyn yn ystod y saithdegau.

Ymysg yr enwogion a fu'n berchen y ci Cymreig, meddai McLennan, yr oedd yr Iarll Clement Attlee.

Hyd yn oed os yw'r syniad poblogaidd fod pedwar o bob pump o'r Cymry yn Anghydffurfwyr erbyn ail hanner y ganrif ddiwethaf yn gorsymleiddio'r sefyllfa, does dim amheuaeth nad oedd yna deimlad cryf ymysg y mwyafrif fod grym Eglwys Loegr yn rhywbeth y dylid ei wrthwynebu.

Hefyd ymysg yr ymwelwyr byddai arweinydd yr wrthblaid, oedd hefyd yn Llywydd Skol Uhel ar Vro(Sefydliad Diwylliannol Llydaw, rhywbeth tebyg i Gyngor Celfyddydau Cymru).

Teimlwyd bod angen ymchwil i honiadau athrawon fod newid agwedd yn digwydd ymysg disgyblion a oedd yn dilyn cyrsiau â chyfathrebu'n ganolog iddynt.

Y SECT FACH Rhyw ddwy genhedlaeth yn ol fe gododd yna ryw sect ymysg pobl Urmyc oedd eisio medru torri'r penrhyn bychan o wlad oddi wrth gwlad fawr y Noseas.

Ymrwymiad i barhau â'r rhaglen codi ymwybyddiaeth a fu ar y gweill (gyda BBC Cymru, HTV ac eraill, megis y Bwrdd Croeso) i addysgu a lledaenu gwybodaeth ymysg y cyhoedd, cyflenwyr erialau a gwesteiwyr am safon a pherthnasedd gwasanaethau teledu o Gymru.

Er bod hwn yn gyfnod o wrthdaro ac o aniddiddigrwydd ymysg rhai merched a gweithwyr, 'roedd y gerdd hon yn adlewyrchu meddylfryd y cyfnod Edwardaidd: cyfnod o ffyniant a chyfnod o heddwch a hawddfyd.

Ac fe ddaeth yn ffasiynol ymysg nofelwyr hanes yn ddiweddar - fel pe baent yn euog o'u tuedd i roi pen yn nhywod y gorffennol - i bwysleisio mor gyfoes yw arwyddocad eu gwaith.

Er fod tlodi eithafol ymysg y bobl hyn, cafwyd croeso cynnes, ac o ddiddordeb arbennig i'r Cymry oedd gweld y prosiect dwyieithog ar waith mewn ysgolion.

Yng Nghaerdydd neithiwr, 'roedd Undeb Rygbi Cymru'n cyfarfod i drafod, ymysg pethau eraill, strwythur cystadlaethau'r tymor nesa, nifer y clybiau fydd yn y cystadleuthau hynny, a'r cwestiwn o glybiau'n esgyn a disgyn i'r Prif Gynghreiriau y tymor ar ôl nesa.

Felly dydi hi ddim yn syndod o gwbwl fod y mwafrif o'r baeddod yn byw ar ynys Morko oherwydd y ffaith syml fod yma goedwigoedd yn llawn o goed derw sy'n rhoi digonedd o fes i'r baeddod, ond hefyd fod yr arfordir yn lle da i'r anifeiliaid hyn ddod o hyd i bryd o fwyd ymysg yr hesg yno a hefyd wrth ddwyn wyau adar gwylltion sy'n nythu yn llu wrth ochr y mor.

Pob parch i bawb sy'n cael Cerddi'r Gaeaf at eu chwaeth (ac 'rwyf innau yn eu mysg) ond yr un parch i'r rhai y mae eu barn yn amau'r clod a roir i 'Awdl yr Haf' ('rwyf ymysg y rheini hefyd).

Mae'r argyfwng yn parhau ac mae 'na anobaith ymysg yr if anc ynglŷn â'r dyfodol.

Ês i ddim am beli gwyllt - ond ymysg y peli o'n i'n sgoro'n dda.

Ymysg yr artistiaid fydd yn ymuno ag o dros y tri diwrnod mae Michael Ball a Sian Cothi.

Yr agwedd bositif hon ymysg y trigolion lleol sy'n fesur o lwyddiant yr Antur.

Ceid yr arferion hyn ymysg y dosbarth gweithiol a rhai rhywfaint yn well eu byd.

Ond er gwaethaf yr holl gynnydd ymysg ieuenctid, mae lle i boeni hefyd.

Mae Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC yn cael ei chyfrif yn un o'r goreuon ymysg cerddorfeydd symffoni gwledydd Prydain.

Ar un o'r ystadau hyn yn ardal Pentwyn ceir eglwys arbennig iawn sydd wedi llwyddo i wreiddio'r argyhoeddiad efengylaidd ymysg y gymdeithas.

Roedd llawer iawn o fân ladrata, anwiredd, twyll, meddwdod a diogi ymysg y werin bobl fwyaf annysgedig, nad edrychent ar y rhain fel pechodau o gwbl.

Roedd yr actorion Danny Devito, Sean Connery a Goldie Hawn ymysg y 250 o deulu ac enwogion yn y seremoni oedd yn ôl y sôn wedi costio £1.2m.

Mae tatws, ymysg eraill o'r carbohydradau cymhleth, yn fwyd priodol i'w gymryd yn gymedrol ar gyfer cynnal pwysau cywir.

Ymysg y pethau a ddarganfuwyd yn y pentref ei hun yr oedd tlws o efydd a thorch wedi'i gwneud yn rhannol o aur.

Ar hyn o bryd, mae yna ddadl ffyr- nig yn mynd ymlaen ymysg pobol Sweden ynghylch dyfodol y baedd gwyllt sy unwaith eto i'w weld yn rhai rhannau o'r wlad.

Daeth y trydan hwylus i oleuo'r fro, a bellach, ymysg casgliad o 'hen bethau', y gwelir llusern y gannwyll wêr.

Mae ei holl adwaith i'w amgylchfyd, fel y portreedir ef, yn arwydd pendant o'i benderfyniad i ddal ei dir ac o'i allu i ffynnu ymysg lladron a thaeogion.

Arhoswn gydag ef a'i deulu caredig o nos Wener hyd nos Lun a threuliais y dyddiau, gan gynnwys y Sul, yn turio ymysg y llyfrau.

Fodd bynnag wrth gymryd y grym oddi wrth Lywodraeth Leol, rhannwyd y cyfrifoldebau am wahanol feysydd yn y byd addysg ymysg y Quangos.

Byddai'n rhywbeth i dynnu fy meddwl oddi ar ymweliad Idwal a Harriet, a chawn droi ymysg pethau Gwyn.

O fod yn perthyn i un o'r ddwy genedl hyn, y mae'n debyg o fod yn feddiannol ar lawer mwy o barch i'r tir nag a geir ymysg llawer o'r Cymry.

Mae gan Guba y gwasanaeth iechyd gorau ymysg y gwledydd sy'n datblygu.

Ymysg pinaclau'r tymor hwn bu Hymn of Jesus Holst, Requiem Durufle, St John Passion Bach, St Paul Mendelssohn yn ogystal â pherfformiadau pellach yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, gan gynnwys Cyngerdd Mawreddog Cantor y Byd Caerdydd.

Roedd dros 100 awr o ddarlledu byw o'r Eisteddfod Genedlaethol ym Mhen-y-bont ar Ogwr, a chafodd nifer o raglenni Radio Cymru, gan gynnwys Stondin Sulwyn sydd fel arfer yn grwydrol, stondin ymysg bwrlwm y Sioe Frenhinol.

Er mor anhyglod yw ystyriaethau fel gramadeg a chystrawen erbyn hyn 'ymysg rhai dynion,' chwedl Morgan Llwyd, y gwir yw fod pob llyfr o bwys yn ofalus iawn ei fod yn gywir ei iaith hefyd.

Aros yr o'n i i weld rhyw fath o ymateb neu fynegiant ymysg y blewiach.

Pobl fyrion, o bryd tywyll, hir eu pennau, oeddynt - ceir eu bath yn aml ymysg y Cymry hyd yn oed heddiw.

Mae Pobol y Cwm yn parhau yn flaenllaw ymysg y deg rhaglen sy'n cael eu gwylio fwyaf ar S4C, ac mae'r ffaith bod cynhyrchydd operâu sebon rhwydwaith profiadol wedi'i recriwtio i'r gyfres yn awgrymu y bydd yn parhau yn ei safle cadarn.

Cafwyd cacen i'w rhannu ymysg y protestwyr wedyn gyda'r geiriau 'Deddf Iaith 2000' arni.

Ymysg ei ddiddordebau mae rasio beiciau, ac mae wedi rasio ar lefel rhyngwladol yn cynnwys ras tri diwrnod yn Iwerddon, a rasio tra yn aros yng nghanolfan chwaraeon byd enwog Club La Santa ar ynys Lanzarote.

Y mae'r pechod yn gyffredinol ymysg morwynion hefyd.

Ymysg y gerddoriaeth â ddewisodd ar gyfer ei gyfweliad gyda Michael Berkeley dewisodd "glywed" darn enwog John Cage, 4' 33".

'R oedd yn un o'r rhai "ymysg trueiniaid daear, sydd a'u trem/ Yn treiddio beunydd trwy barwydydd clai/ I wylio'r ser o hyd ar Fethlehem." Wrth ef a'i fath, deillion ydym oll.

Mae Pobol y Cwm yn parhau yn flaenllaw ymysg y deg rhaglen syn cael eu gwylio fwyaf ar S4C, ac mae'r ffaith bod cynhyrchydd operâu sebon rhwydwaith profiadol wedii recriwtio i'r gyfres yn awgrymu y bydd yn parhau yn ei safle cadarn.

Fe hoffwn drafod mwy o'r straeon hyn, yn arbennig y straeon gwaedlyd, arswydus sydd yn cael eu hadrodd ymysg pobl ifanc yn eu harddegau - pob un gyda neges gymdeithasol gref ond nid yw gofod yn caniata/ u.

Yn y Gorllewin, afiechyd a ymddangosodd gyntaf ymysg dynion cyfunrywiol oedd AIDS.

Rhaid sicrhau ein bod yn dosbarthu'r ddeiseb mor eang â phosib ymysg y choedd a mudiadau a chymdeithasau a chyrff eraill.

Y mae ymddygiad o'r fath yn eithaf cyffredin ymysg anifeiliaid.

Rhoi darlith ar gelfyddyd a bywyd Prydain i'r athrawon gan egluro'r gwahaniaethau rhwng Cymru a Lloegr ymysg pethau eraill.

Ymysg rhai o'i ddilynwyr parodd hyn ddifri%o ysgolheictod, a rhoi pris nas haeddai ar gyraeddiadau'r werin; clywir eco o hynny heddiw hyd yn oed.

(Y mae enghreifftiau eraill o hyn yn digwydd, megis y frech goch yn creu epidemig farwol ymysg pobl ynysoedd Môr y De yn dilyn ymweliad Capten Cook, neu siffilis ymysg morwyr Capten Cook yn dilyn eu hymweliad hwy â'r ynysoedd.

Yn wir, yr oedd y prifathro - yr enwog SM Powell - yn meithrin gwreiddioldeb ymysg ei ddisgyblion.

A dywedodd yr ARGLWYDD, Fel hyn y bydd plant Israel yn bwyta bara halogedig ymysg y cenhedloedd y gyrraf hwy atynt.

Yr oedd yna gnewyllyn ymysg y Methodistiaid ar ddechrau'r ganrif yn eirias sylweddoli'r cyfrifoldeb a osodwyd arnynt i amddiffyn eu treftadaeth.

Ymysg uchafbwyntiau eraill y flwyddyn cynhaliodd y gerddorfa benwythnos Italia yng Nghaerdydd ac Abertawe, gwyl fechan o fewn project BBC Radio 3, Sounding The Century.

Sail nifer o greigiau gwyrdd a phiws, creithiog fel cestyll adfeiliedig, yng nghanol y tywod sydd ymysg creigiau hynaf Cymru, yn dyddio o'r cyfnod cyn Gambriaidd.

Rhoddwyd £250,000 i Fyddin yr Iachawdwriaeth ar gyfer ei gwaith ymysg y rhai sy'n gaeth i gyffuriau yma yng Nghaerdydd.

Er ei fod yn briod ac yn dad i blant, dim ond rhyw unwaith y mis yr âi adre; roedd yn amhoblogaidd ymysg y dynion eraill oherwydd ei falchder, a hoffent ddweud mewn smaldod na fedrai oddef gadael ei ddefaid.

Cyn yr ymweliad, yr oedd y ddwy haint yn gymharol ddibwys ymysg y poblogaethau a oedd wedi arfer â hwy, sef y morwyr â'r frech goch a'r ynyswyr â siffilis, ond bod yr effaith ar y boblogaeth newydd yn farwol.)

Hwyrach fod y cymhelliad hwn yn fwy anymwybodol na dim arall; ond y mae'n ffitio yn dda mewn cyfnod pan oedd nifer o feirdd ac ysgolheigion yn ceisio ailsefydlu safonau newn llenyddiaeth Gymraeg, a phrofi o'r newydd ei bod yn haeddu lle pwysig ymysg llenyddiaethau'r byd.

y rhai sydd yn cael trafferthion i ddeall y gwaith, - y rhai a allai droi'n wrthnysig ac yn anodd i'w rheoli, (yn arbennig felly os yw diffyg dealltwriaeth yn arwain at ddiffyg hygrededd ymysg cyfoedion, neu yn ddiweddarach yn eu gyrfa uwchradd, pan fo dealltwriaeth yn arwain at ddiffyg hygrededd), - y rhai galluog sydd angen eu hymestyn;yn bendant nid un o'r diwinyddon defnyddiol fel y 'Dr Goodwin, Dr Owen, Dr Gill, Marshall, Hervey, Usher' a'r lleill, yn Anglicaniaid a Phiwritaniaid, y cydnabu Williams Pantycelyn ei ddyled iddynt: mewn chwarter canrif o ddarllen ni ddeuthum ar draws un Methodist o'r genhedlaeth gyntaf a ynganodd ei enw hyd yn oed.

Fe sefydlwyd Ty Tawe fel cymdeithas yn ystod Eisteddfod Abertawe 1982 gyda'r bwriad o brynu canolfan I hybu defnydd o'r iaith ymysg yr ifainc a dysgu hanes Cymru a'i Hiaith i bawb a feddai ddiddordeb yn y wlad a'i diwylliant.

Fe gychwynnaf gyda'r clasur ymysg straeon gwerin cyfoes sef:

Ymysg y siaradwyr fe fydd yr Aelod Seneddol Ewropeaidd Jill Evans a Moelwen Gwyndaf o UCAC heb son am gynrychiolwyr o'r Gymdeithas ei hun.

Ni ellir dibrisio 'lleoliaeth' a'r syniad o berthyn yn glos iawn i ardal neu gymdogaeth ymysg ysweiniaid y ddwy ganrif hynny.

Yn naturiol, roedd yna wylofain a rhincian dannedd ymysg ffyddloniaid y blaid wrth i'w harweinydd ddadfeilio gweledigaeth eu sylfaenydd.

Yn benodol, ymysg bagad gofalon y Swyddog Drama, byddai'r cyfrifoldeb o annog a threfnu perfformiadau a chystadlaethau.

Yn ôl yr Archesgob, mae'r camdrin wedi dangos fod plant ymysg aelodau mwyaf bregus ein cymdeithas.

Teimlwn yn gymysg fy meddwl ac ychydig yn ansicr wrth eistedd ymysg cynulleidfa bitw o ryw hanner cant yn theatr anferthol Elli gyda phawb yn gofyn yr un cwestiwn - "lle mae pawb d'wedwch?" Tybed oedd y gweddill yn gwybod rhywbeth nad oeddem ni'r ffyddlon rai yn ei wybod am y cynhyrchiad?

Mae'n rhaid, felly, feithrin agweddau cadarnhaol ymysg cyrff a phroffesiynau ledled Cymru a thu hwnt o ran hybu defnydd cynyddol o'r iaith.

Ymysg y gwylwyr yn un o'r gorseddau roedd deuddeg ynad heddwch a'r Cowbridge Volunteers.

Mae llyfrau fel ffynhonnau, a Dyscawdwyr fel goleuadau lawer yr awron ymysg rhai dynion Cymmer dithau (O Gymro Caredig) air byr mewn gwirionedd ith annerch yn dy iaith dy hun.