Diogelwch Os gwelwch yn dda rhowch wybod i'r cynorthwy-ydd labordy (neu un o'r tiwtoriaid) pan fyddwch yn defnyddio'r labordai a pheidiwch a gweithio yno ar eich pen eich hun os oes unrhyw berygl yn debygol o godi o'ch gwaith.

Becws bach oedd gan fy nhad ym mhentref Aberffraw yn Sir Fôn, ac yno y galwai pawb ar eu ffordd i'w gwaith.

"Rydw i wrth fy modd yn gwrando ar stori." "Mi wyddost am y rhostir anial sydd yna y tu allan i bentref Plouvineg ac am y meini hirion anferth sydd yno?" meddai'r ych.

Dim ond wedi mynd i'r ysbyty mae, mynd yno i wella i gad dod 'nôl at Robin bach.' A gwasgodd wyneb tyner y plentyn rhwng ei dwylo.

Byddai'n demtasiwn i chwi sefyllian yno nes bo llech y preseb yn wlyb lân, a'r tafod chwilgar garw yn hel y gronynnau o flawd a gollasid ar lewys eich siaced.

Bu yno am naw mlynedd.

Ac yna pan elai'r person hwnnw i'r dafarn gyda'r nos neu i gyfarfod cymdeithasol neu arall dosbarthai slipiau a chasglai enwau yno hefyd.

Er nad erys cyfansoddiad o waith Gruffudd ei hun i un o noddwyr y dalaith, y mae'n amlwg iddo brofi o'i chroeso a'i haelioni dirfawr - dywed na fedrai neb yno roi nag.

Efo oedd organydd eglwys y plwyf yno, ac 'roeddwn yn ddigon ffodus i gael ei adnabod a'i glywed wrthi'n canu'r piano yng nghartrefi rhai o drigolion Y Waun yn ogystal ag yn ei gartref ef ei hun.

Daeth â llawer o atgofion ac o straeon yn ôl i'r cof, a nifer o ddywediadau rhyfedd, a'r ffordd wahanol o edrych ar bethau ddaru mi ddod ar eu traws pan oeddwn yno.

Felly y mae plant y ddwy flynedd gyntaf wedi ymsefydlu yno.

Ar ôl gorffen dadlwytho aethant i Newcastle i lwytho glo ac yno ymddiswyddodd y Capten ond bu mor garedig â chymeradwyo'r Mêt i'r cwmni fel dyn da i gymryd ei le ac felly dyrchafwyd Mr Hughes yn Gapten yn fuan iawn ar ei yrfa gan afael yn y cyfle â'i ddwy law.

Bydd rhaid i mi fynd yno ilanhau erbyn fory, weldi.'

Esboniodd - - fod yr hawl i archwilio yno er diogelu'r Sianel mewn achosion o dorr cytundeb, mewn achosion lle nad yw'r comisiynydd yn teimlo ei fod wedi cael gwerth ei arian, ac er mwyn atebolrwydd cyhoeddus.

Ar ambell brynhawn Sadwrn yn yr haf âi â ni am dro i fyny at y Marchlyn am bicnic, ac yno ar lan y llyn adroddai hanesion am arwyr Cymru Fu wrthym.

Dim ond un o bobl Urmyc sydd erioed wedi cyrraedd yno.

A does dim sicrwydd ei fod ef yno chwaith.

Felly 'roedd yr lesu yno hefyd.

Fodd bynnag, fe ddylai etholwyr syn byw yn y gogledd bryderu nad oes ynar un aelod o'r Cynulliad yno y mae Rhodri Morgan yn ei ystyried yn ddigon galluog i eistedd o amgylch yr un bwrdd ag ef.

Caethiwo Eseciel Daeth llaw yr ARGLWYDD arnaf yno, a dywedodd wrthyf, Cod a dos i'r gwastadedd, ac fe lefaraf wrthyt yno.

Cofiaf hefyd y pleser a gafodd o fynychu Eglwys y Nyfer yn rheolaidd a'r cof cysegredig o dderbyn Bedydd Esgob yno yng nghwmni merched y Plas.

"Do," meddai Huw, "mae yna bost-offis ymhellach ymlaen ar y ffordd yma, fe awn yno." Lluniwyd teligram i Mam: "Dad ddim - yn dda.

Daw'r daith i ben gyda golwg ar natur ac ecoleg arfordirol glannau'r Fenai a'r olygfa wych a geir oddi yno tua'r tir mawr.

Ar ôl ymweld â hi gyntaf yn y chwedegau, pan oedd rhywfaint o weithio yno, bu yn ôl lawer gwaith ar ôl iddi gau, gan seilio cyfres gyfan o luniau arni.

a chael hanner awr o orffwys yno.

Dydy'r dyn sy'n byw yn y plas ddim wedi bod yno'n hir.

'Dos i'w lys', meddai Rhisiart Phylip am Siôn Salbri o Lyweni ac yno, meddai ymhellach, y ceir 'gweled unben' sydd gystal â 'gweled nerth ein gwlad'.

Bum mewn cyfarfodydd pregethu yno amryw o weithiau yn gwrando ar rai o'r "Hoelion Wyth" a'r capel yn orlawn, a chanu bendigedig er nad oedd offeryn yno'r pryd hynny.

Gwelwn ar unwaith hen frawd o'r enw Wil Owen Hen Dy yn dyfod ataf yn gweiddi a gweddio, ac fe ddywedodd wrthyf: 'Fachgen, yr oeddwn yn meddwl mai cyfeirio at dy dad yr oeddet,' (am fod ef wedi ei ladd mewn gwaith heb fod ymhell oddi yno).

Gadael y car yno a cherdded ar hyd y mynydd agored am filltir gwta tua'r dwyrain.

Bu'n gweithio mewn chwarel yn Pennsylvania, a rhyw ddeintydd croenddu'n dod yno i dynnu dannedd.

Ar ôl rhyw ddeng munud o'r distawrwydd yma, daeth llais dros yr uchelseinydd i gyhoeddi y byddai 'cwshti' yno'r noson ganlynol yn ogystal, ac y byddai'r "hogiau lleol yn siwr o orchfygu% eu gelynion y tro nesaf.

Ar ôl i ni fod yn y farchnad, ac i Anti Nel brynu menyn yno, mi ddaethon ni'n ôl yma wedyn i ollwng y negas, a mynd i lawr i'r cei, i edrach os oedd cwch Uncle Danial yno.

Cawsom ginio yn Amlwch ac wrth gychwyn oddi yno am Gaergybi gwelsom un o longau cwmni y Blue Funnel yn hwylio'n weddol agos i'r arfordir, ac 'roedd gwledd arall yn ein haros yng Nghaergybi, sef cael mynd ar fwrdd y llong Cambria.

"Roedd fy nhad gyda'i anffurfioldeb arferol yn dymuno i mi atgoffa Miss Davies fod perffaith ryddid iddi ddod â ffrindiau neu deulu i aros yn y fflat unrhyw adeg, ond os bydd rhywun yn dod yno i fyw ar sail fwy parhaol, efallai y byddai hi garediced â gadael iddo fo gael gwybod er mwyn iddo gael trefnu ynglŷn â'r rhent.

Dywedodd un tyst wrtho fod y Cymry o'r bryniau a aeth i ymuno gyda Siartwyr Frost yn credu mai cyrchu Llundain oedd eu nod, ymladd yno un frwydr fawr ac ennill teyrnas.

Ddydd Mawrth ymddiswyddodd cadeirydd y cwmni sy'n rhedeg y Dôm, Bob Ayling, oherwydd y problemau yno.

Bu+m yno ddegau o weithiau ar ôl hynny.

Gallwn aros yno am hydion yn berffaith fodlon ar fy myd.

Aeth amryw o'r hogiau i lawr yno.

Fe hoffwn i bwysleisio fod y sefyllfa yno yn ddrwg iawn.

Fe a i draw i'r plas i weld oes yno lythyr." Cododd a golwg flin ar ei wyneb.

Crwban y môr oedd yno, ond doedd y morwr erioed wedi gweld un mor fawr yn ei fywyd.

Clywais i fy nhad yn dweud ei fod wedi anfon gair at ddyn o'r enw Rhisiart Roberts yn Washington ynghylch cael gwaith iddo yno.

ond mae detholiad 'gwerthfawr' yno o binwydd Alban, Corsica, Lodgepole ac ati, ond wedi dweud hyn, du-bol-buwch yw y coedwigoedd, cuddfan y llwynog - a dim llawer mwy.

Gwrthodwyd gyda mwyafrif mawr gynnig am weithredu uniongyrchol yn wyneb gweithredoedd ymosodol, ac yr oedd yno awyrgylch o ddicter a rhwystredigaeth hawdd ei ddeall.

Erbyn bod y côr ar y llwyfan am saith mae chwe chant a mwy o bobl yno yn disgwyl yn eiddgar yn y gwres wedi eu harfogi â hetiau rhag yr haul ac wedi chwistrellu eu hunain rhag mosgitos ffyrnig.

Croesdoriad yn cynrychioli nifer o asiantau oedd yno: awdurdodau addysg, adrannau gwasanaethau cymdeithasol, colegau addysg bellach, colegau hyfforddi, y cyfryngau, maes Cymraeg i Oedolion, y sector wirfoddol, cymdeithasau rhieni.

Benthyciwyd offer cyfieithu Coleg Aberystwyth a daeth Mr Hywel Jones oddi yno i weithredu fel cyfieithydd.

Ac i ble'r wyt ti'n mynd rwan?' 'Yr ydw i wedi cael gwahoddiad i dy Emrys i de.' 'Gad imi roi un gair o gyngor iti cyn iti fynd yno.' Edrychai'r Golygydd yn ddifrifol iawn.

Byr iawn fu ei harhosiad yno a chafodd waith fel mecanic dan hyfforddiant gyda Derek yn y garej.

'Dwn i ddim pwy rôi i gi yno, heb sôn am blentyn." "Ia, 'ntê, a'r cyflogau'n fychan." "Bychan, i%a; meddyliwch chi rŵan am John yma, yn cael dim ond pymtheg swllt yn yr wythnos ar ôl gweithio blynyddoedd am ddim, a sefyll tu ôl i'r cownter o fore gwyn tan nos, a'r hen ddyn hwnnw'n cerdded o gwmpas y siop, efo'i hen lygada ym mhob man.

Doedd hi'n nabod neb yno ond Tom, ac roedd o wedi addo peidio'i gadael.

Dywedodd nifer o bobl wrth Lowri Davies a Bethan Elfyn iddynt ddod yno i weld Estella yn canu oherwydd eu swn unigryw.

Ers mis Ionawr, mae gan yr heddlu alluoedd mwy eang nag erioed i gymryd pobl i'r ddalfa, ac i'w cadw yno, i'w chwilio, i'w holi, ac i'w cyhuddo.

'Byddai mam, wedyn, wyddost, yn hel y buchod i'r llyn, ac yno byddent yn cicio'r mwd o'r gwaelod.

Bwytewch y bacwn rwan, hogiau: os rhedwn ni allan o fwyd cawn fwyta'r cogydd." Ynghanol y chwerthin, llithrais i mewn i gael gair â'r bachgen oedd yn paratoi'r bwyd, roeddwn yn gweld posibilrwydd o ' tribal feud' yn mynd ymlaen tra byddem yno.

Gwelais fod yno gantîn wedi agor ac ychydig o giw yn casglu.

Cael mynd i mewn i'r gegin i ddewis bwyd a gweld hwyaid wedi sychu yn hongian ar y wal yno.

Erbyn hyn, mae yna ddodrefnyn newydd wedi'i osod yno.

Er ei bod yn noson ddistaw yno yn y Cefnfor Tawel, a'r llong heb fod yn ysgwyd llawer, fe lithrodd ei law yn sydyn oddi ar y cloc.

Dro arall, pan yn aros yn Du/ lainn, mewn pabell, yr oedd yr hogia'n mynd bob bore i'r dref gyfagos Lios Du/ in Bhearna i 'molchi yn un o'r gwestai mawr sydd yno.

Bydd y daith gerdded o 150 milltir yn dechrau o'r Cynulliad Cenedlaethol yn dilyn rali a gynhelir yno am 11 o'r gloch ar Ddydd Owain Glyndŵr (Sadwrn, Medi 16eg). Bydd Jill Evans ASE a Moelwen Gwyndaf o UCAC yn siarad yn y rali.

Buasain bosib chwarae gemau rownd gyntaf yno.

Ar ôl gweithio ar sawl stori am y pentre penderfynodd symud yno i fyw.

Ar ambell fore Llun gellid gweld tua dwsin o ffermwyr gyda phâr o geffylau yn disgwyl eu pedoli, a gallai rhai fod yno hyd y prynhawn.

Ar ôl bwyta dyma ddychwelyd at y car i ail-gydio yn y siwrnai adref, ond pan ddaethant at y lle y gadawsant y car, nid oedd yno, ac ar ôl chwilio yn ddyfal trwy'r maes parcio a thrwy'r dref, nid oedd lliw nag arlliw o'r car yn unman.

"Fydd fy mab ddim yno pan ddychwelwch chi,' meddai.

Ac os oedd gwythiennau'r Fraslyd, y Fowr a'r Bumcwart a'r lleill i gyd yn dipyn sicrach na thywod, eto, o'u twrio a'u tynnu oddi yno roedd y tir uwchben yn siwr o symud ryw fymryn.

"Ond faswn i ddim yn licio i neb gael cyfla i intyffirio hefo o'ch blaen chi." Ac ar ôl hynny, y fi oedd y dyn i gyd, all the rage, chwadal nhwtha, a fynna hi neb i fynd â hi i'r Disco ond y fi, ac yno y buon ni tan yr oria mân.

Ac yno roedd cartref yr ail Siwsan - Siwsan Diek, yn wreiddiol o Borthmadog.

Doed ganddi ddim syniad faint o amser y gorweddodd hi yno'n gwylio'r sêr, ond roedd yn rhaid ei bod hi wedi syrthio i gysgun hollol ddiarwybod idd ei hun.

Deuthum i Tel-abib at y caethgludion oedd wedi ymsefydlu wrth afon Chebar, ac aros lle'r oeddent hwy yn byw; arhosais yno yn eu mysg wedi fy syfrdanu am saith diwrnod.

Bu Catherine Pierce yn ymweld â Thyddyn Bach rai troeon yn ystod y gwanwyn, ac yn aros yno am bythefnos.

Cof gennyf o deithio droeon i Sir Fôn yn ystod y pedwardegau i wylio adar, ac uchafbwynt ymweliad berfedd gaeaf fyddai taro heibio Cors Cefni i gael golwg ar y Gwyddau Dalcenwen fyddai'n treulio rhan o'r gaeaf yno.

Am ychydig bu+m yn ddigon naif i gredu y gallem fod yn mynd i weithio yno eilwaith.

A phwyso ar ei gilydd fyddai llawer o'r tai yno, am fod yr hen weithfeydd glo wedi tanseilio cynifer o adeiladau.

Edrychodd arno gan geisio dyfalu pam roedd Edward Morgan wedi ei adael yno.

Dyma finnau, wedi darllen llyfryn neu ddau a hanner dwsin o gopi%au o'r Baltic Independent, yn cyrraedd yno i ddadansoddi'r hyn oedd ar droed.

Ar bob polyn teligraff yno 'roedd uchelseinydd.

Ac mae'r wyau toredig a pherfedd ceiliogod yn siarad rhwng y meini ac o dan y cromlechi am genedlaethau diflanedig sydd yno o hyd yn llygaid ac yn llafar y Casiaid.

Fel y gwyddost ti, mae 'na bapur arall yn y dre' 'ma, ond maen nhw wedi methu dwad â fo allan wsnos yma - pibell wedi byrstio yno a'r dwr wedi difetha'u papur nhw.

Carlamodd y ceffylau ymlaen drwy giât y Royal Hotel, a'r gweision yno'n rhedeg allan i weld beth oedd wedi digwydd.

ATHREITUS Am athreitus y mae Urmyc fwyaf enwog - y glaw eto, ac mae rhai o'r bobl stiff sy'n byw yno yn cadw math o wyliau od iawn.

ar ôl concro ffrainc, aeth ymlaen i'r eidal, ac o fewn chwe mis yr oedd wedi eu concro hwythau ; yno derbyniodd urdd st.

Ac eto, o ddewis yr aeth yn ôl yno cael grant teithio gan Gyngor y Celfyddydau.

Gwelsant y lanfa a gwaeddodd Ieus fod 'na gwch arall yno o'u blaenau.

Bydd cyfle wedyn i bawb ddod at ei gilydd yn y Prince of Wales a gellir archebu bwyd - byddwn yn cael yr ystafell am bris gostyngol os oes rhai'n cael bwyd yno!!

Cynhelid y rhagbrofion ym mharlwr tū'r ysgrifennydd, ac yno y bu+m i'n gwrando'n astud ar gyflwyniadau llafar y cystadleuwyr a obeithiai am lwyfan.

Caem fynd adref ar ôl i ni ddweud ein hadnodau ond weithiau, am resymau teuluol, byddem yn gorfod aros yno i'r diwedd.

Fe fyddai digon i'w wneud a'i weld yno gyda'r nos yn ol yr hyn a froliai yr hen Elis ar ol bod yno gyda bysus Cae Lloi.

`Mae'n rhaid fod rhywbeth ynddo.' Funudau'n ddiweddarach symudwyd y cwn oddi yno ac aeth yr arbenigwyr draw at y parsel.

Gofynnodd i ni ddychwelyd yno, ynghyd â'r camera a'r tâpiau.

Ble arall?" "Fi aeth â thi yno gyntaf erioed.

A oedd yna fodd i wneud hynny trwy fynd yno i'w gweld?

Ac fe aeth at Richard Owen, ac fe atebodd hwnnw ar unwaith: 'Fe ddof yno gyda thi.' Ac ar ôl dod adref o'r gwaith fe aeth Owen George at y bobl oddi amgylch Ysgol y Nant a dweud am y cyfarfod gweddi oedd i fod yno.

Daliasant y bws yn ôl i'r pentref gan gyrraedd yno o fewn rhyw ddeng munud wedi i'r gloch ganu.

Fei sefydlwyd yn Llanrwst yn Nyffryn Conwy yn 1980 gan Myrddin ap Dafydd ac mae'r prif waith yno mewn ffatri yn Iard yr Orsaf o hyd.

Ers wythnos roedd Therosina wedi gorchymyn ei milwyr i fynd i mewn i wlad y Madriaid i adfer trefn yno _ meddai hi.

(Yno, fel y digwyddodd pethau, ar ymweliad â chartref Wil, fy mrawd, y cafodd Mam ei tharo'n wael.) Pan gyrhaeddais, roedd fy chwiorydd a'm brodyr yn y llofft o gylch y gwely, a Mam, druan, yn anymwybodol.