Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ystyr

ystyr

Rhy'r cyfeiriadau hyn ystyr arbennig i'r digwyddiadau.

Ar ryw ystyr mae'r lluniau'n ein hatgoffa mai môr a mynydd a daear a grymoedd natur yw'r unig bethau cyson yn hyn o fyd.

Cyfyngu ar ystyr "Addysg Gymraeg"

Bu Henry Jones fyw'r rhan fywaf o'i oes trwy gyfrwng y Saesneg, ond ni wybu ef erioed amau ei Gymreigrwydd nac amau beth oedd ystyr bod yn Gymro.

Sefydlu dulliau o gyfleu ystyr.

Bu'n rhaid newid y clawr hefyd a'r hyn fydd i'w weld fydd ystyr llawn JEEP, hynny ydi Just Enough Education to Perform.

Y pryd hwnnw byddwn yn dechrau eto ar y gwaith o greu geiriau ac ystyr allan o'r llythrennau gwasgarog.

Phillips ohono yn iawn: y mae'r seler yn cyfateb i Uffern yn Saer Doliau; y mae lleoliad Y Ffin mewn cwt sy'n gallu gweld yr eglwys yn arwydd o bellter y bobl o'r ysbrydol; y mae'r Tŵr yn dangos gwacter ystyr a ddaw i bobl sydd wedi eu gwahanu'n llwyr o'r ysbrydol.

Yr ydym yn meddu ar wareiddiad, ebe George Steiner (a'i drosi'n llythrennol), am ein bod wedi dysgu cyfieithu allan o amser, neu (a dyma'i ystyr) am ein bod wedi dysgu dehongli'r gorœennol a gedwir mewn geiriau.

Bid a fo am hynny, mae'r gair Cymraeg 'awen' yn nes o ran ei ystyr i ysbrydoliaeth nag ydyw dychymyg, ac onid wyf yn camgymryd, 'roedd Waldo'n ffyddlon i ryw gynneddf yn ei natur wrth ddewis y gair hwn, ac wrth wneud, 'roedd yn gallu cadw'r hyn a oedd yn werthfawr yn ystyr y gair 'Imagination' i Blake heb gael ei lluddias gan rai o ragdybiaethau'r meddwl diweddar am y dychymyg.

Eto, nid oes ystyr i'r "gwirionedd" yma y tu allan i'r patrymau disgrifiadol y mae'n eu hadeiladu.

Daeth ataf a rhoi ei law ar fy ysgwydd yn ei ddull cu a thadol (a bu ei gyffyrddiad grasol yn help nid bychan i mi ddeall ystyr seicolegol 'tadolaeth Duw', reit siwr).

Gwyddwn ei ystyr ond rhaid i mi gyfaddef nad oeddwn wedi sylweddoli mai deshabille o'r Ffrangeg oedd y gair.

Gwaedai fy nghalon dros John Jones druan, am mai o'm hachos i, ar ryw ystyr, y cafodd ei gosbi.

Ond, fe all globwll hefyd olygu "pwll glo% yn yr ystyr cyffredin wrth gwrs ac anodd iawn fyddai ceisio dyfalu beth yn union yw ystyr yr enw Globyllau yn Aberteleri a Sain Ffagan.

Mae'n fud yn yr ystyr ffisegol, ond mae hefyd yn gwbl ddiffrwyth a dibwys.

Bu'r cydweithio yn dda a rhoddwyd yn hael, a'r cyfan yn rhoi peth ystyr i'r geiriau "gwneuthurwyr y Gair".

Y gwir amdani oedd mai ysbeidiol oedd llwyddiant y Piwritaniaid ym mhob man - o leiaf, eu llwyddiant yng ngwir ystyr y gair gwleidyddiaeth.

Sylwer ar y ddau osodiad: (a) dylid cymryd penderfyniadau mor agos ag sy'n bosib at y dinesydd - ac mae ystyr y gosodiad hwnnw'n glir; a (b) dylid gwneud hynny yn unol ag egwyddor subsidiarity, ond dichon y geilw'r egwyddor honno am esboniad.

Gan mae dyma'r cynghorau sydd agosaf at y bobl a'r cymunedau, mewn sawl ystyr, gallant baratoi awgrymiadau ar sut i ddiogelu ac i hyrwyddo iaith Gymraeg ar y lefel mwyaf sylfaenol e.e.

Ac maen nhw'n codin sydyn ar eu traed a gwneud datganiadau nad yw neb arall yn gweld unrhyw ystyr na phwrpas iddyn nhw.

Ond prin ydyw'r ymdrech i weld ystyr neu arwyddocâd seicolegol i'r 'cymeriadau' a'r digwyddiadau yn y stori.

Yng ngweddill y bennod, canolbwyntio ar y fframwaith disgrifiadol sy'n diddori yr awdur ei hun, sed Gramadeg Systemig, a ddatblygwyd gan M A K Halliday dan ddylanwad syniadaeth ei gyn- athro, J R Firth, am lefelau dadansoddi, sef Sylwedd, maes Seineg a Graffeg; Ffurf, maes hyn gan Rynglefelau: Ffonoleg ac Orgraff, y rhynglefel sy'n cysylltu Sylwedd a Ffurf, a Chyd-destun (neu Ystyr), sy'n cysylltu Ffurf a Sefyllfa.

Plentyn ei gyfnod oedd, ac mewn rhyw ystyr yr oedd yn ffodus yn ei genhedlaeth, gan dyfu'n fachgen cryf ac abl o ran corff a meddwl.

Amod bodolaeth pobl grwydrol oedd cwlwm teuluoedd, ac felly 'pobl' yn yr ystyr o gymundod o deuluoedd oedd Israel.

Mae'n eironig mai'r dasg hawsaf ar lawer ystyr mewn rhaglen newyddion yw darllen y bwletin sy'n fframwaith i'r rhaglen.

Yn y cynnig yna mae'r seiliau ar gyfer dymchwel y Quangos, seiliau ar gyfer datblygu democratiaeth yng ngwir ystyr y gair, a seiliau i ddangos ein bod yn barod am hunan-lywodraeth.

Fel Adams gwêl bosibiliadau barddonol yn y ffaith mai ym Mai y bu farw Penri: 'a martyr's death in May has all the sweetness and song and light of summer for its hallowing' - beth bynnag yw ystyr hynny!

Ymhlith goblygiadau'r ffydd hon y mae'r wybodaeth fod i ddyn bwrpas, fod i'r greadigaeth nod a bod trefn ac ystyr yng ngwead ein bodolaeth: 'Trwyddo ef ac er ei fwyn ef y mae pob peth, ac ynddo ef y mae pob peth yn cydsefyll' (Col.

Fel yn bennaf oll y cadwasom yr ystyr a llafurio bob amser i'w adfer yn gwbl gywir, felly yr ydym â'r parch mwyaf wedi cadw priod ddull y geiriau yn gymaint ag i'r Apostolion wrth lefaru wrth y Cenhedloedd ac ysgrifennu atynt yn yr iaith Roeg eu cyfyngu eu hunain i ymadrodd bywiog yr Hebraeg yn hytrach na mentro ymhell trwy ystwytho eu hiaith i lefaru fel y llefarai'r Cenhedloedd.

Roedd y profiad hwnnw, meddai, yn rhyddhad ar un ystyr.

Cyfiawnder oedd yr allwedd i ddeall ystyr goludoedd y brenin a natur ei awdurdod ar ei deyrnas.

Ni ddefnyddiai'r gair fel sarhad cyffredinol a niwlog, ond mewn ystyr cyfyng a phenodol.

Croesor Cafwyd ymholiad oddi wrth Mr Arwyn Thomas, Casnewydd ynglŷn ag ystyr yr enw Croesor.

Er mai prif lyfr John Addington Symonds ydoedd The History of the Italian Renaissance, ac er bod y llyfr hwnnw ar ryw ystyr yn hollol nodweddiadol o nawdegau olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg ac o ddechrau'r ugeinfed, ei lyfr mwyaf poblogaidd ydoedd Wine, Women and Song: Mediaeval Latin Students', llyfr a dynnodd y llen oddi ar gerddi'r Ysgolheigion Crwydrad, ac, fel y cawn weld, yr oedd eraill wrthi'n dadlennu byd cerddi'r Trwbadwriaid.

Ninnau'n dal ein hanadl wrth ei dilyn drwy'r drysni a'i gwylio'n gwyro dros y dibyn, ac yn cyd-lawenhau yng ngwir ystyr y gair wrth iddi godi'r ddafad ar ei hysgwyddau.

Ar lawer ystyr mae'r rhain yn nodweddiadol o waith yr impresionistiaid - yn ymdrin â thestun cyffredin, yn dibynnu ar ddabiau o liw.

Fe ddigwydd y terfyniad hwn hefyd, neu berthynas agos iddo mewn enwau lleoedd yn yr ystyr "llawer, nifer." Ceir ef mewn enwau megis Prysor "llawer o lwyni%, Perthor "llawer perth", Gwernor "llawer o goed Gwern" a Castellior "llawer caer." Mae'n amlwg mai croes "cross" yw elfen gyntaf yr enw Croesor.

Gwelwn ddefnydd gwahanol ohonynt bob blwyddyn, ac mae dyfodol disglair, mewn sawl ystyr, o'u blaenau.

Yn yr ystyr yna yr oedd Eglwys Llanfaches yn eglwys Ymneilltuol.

Roedd yn fuddugoliaeth mewn llawer ystyr, roedd fel pe bai mwy na bygythiad Ffasgaeth wedi'i ddileu, oherwydd fe gyneuwyd gobaith newydd drwy'r byd yn gyfan gwbl, gobaith y gellid dechrau adeiladu'r byd newydd hwnnw y bu cymaint o aros amdano.

Un o ystyron croes yn Gymraeg yw "arwydd ar ffurf croes sy'n nodi ffin" ac y mae croes yn sicr yn digwydd mewn enwau lleoedd yn yr ystyr hwn.

Teg yw awgrymu felly mai "man lle ceir llawer o groesau ffin" yw ystyr Croesor.

Yr oedd y bonheddwr lleol yn gyfreithiwr, yn ystyr fanwl y gair, pan arhosai gartref i weinyddu ei ystad.

Ei ystyr yw Arglwydd.

Ac ystyr rhyddid yn y mater hwn yw cyfrifoldeb.

Ond meddiannwyd eraill hefyd, gan ofn a phryder ynglŷn â'r posibilrwydd nad oedd dim yn y pen draw a oedd yn werth marw er ei fwyn, a phan ddeuai'r Rhyfel i ben, oni ddeuent o hyd i ystyr bywyd o'r newydd, syrthient yn ôl i gyflwr o ddifaterwch neu anobaith, wedi eu gorthrymu gan ddiflastod ac oferedd bywyd.

Ar ryw ystyr felly y mae ysgolheictod diweddar yn ailgydio (ond gyda llawer mwy o wybodaeth a manyldra hanesyddol) ym mhrif linellau dehongliad cychwynnydd yr ymchwil fodern am yr Iesu hanesyddol, sef Reimarus, gŵr o ddaliadau deistaidd yn y ddeunawfed ganrif a geisiai wrthwynebu'r Gristnogaeth draddodiadol.

Ac er y trawsnewid hwn ar yr ystyr, mai Duw ac nid y troseddwr sy'n aberthu, eto defnyddir yr hen dermau, offrwm, dyhuddiad, iawn, cymod, yn ogystal â thermau mwy penodol megis "dydd y cymod" neu'r "Pasg", a'r rhain oll â rhyw gyfoeth o ystyr ynddynt i bob Israeliad.

Mae'n ffasiynol iawn y dyddiau yma i gwyno bod y Nadolig yn cael ei ddathlu mewn ffordd sy'n llawer iawn rhy faterol, a bod gwir ystyr yr ŵyl wedi ei hen anghofio gan y rhan fwyaf ohonom ni.

"Ystyr cyfrifoldeb yn y fan hyn," meddai, "yw awdurdod, a'r hyn a olyga awdurdod i ni yma heddiw yw senedd gartrefol.

Ystyr þàçàþþàþþ yn llythrennol yw "rhoddi i lawr yr arwahanrwydd", ac fe'i cyfieithiwyd weithiau gynt fel "iawn" (gwelir hyn yn yr hen gyfieithiadau Saesneg lle defnyddir y gair "atonement").

Ystyr Ausra yw `Gwawr'.

Yr ystyr gyntaf ein bod yn mynnu ethol mwy o Aelodau Llafur nag o rai Ceidwadol.

Ystyr y gair alcemeg yw'r grefft hynafol o geisio troi metalau cyffredin yn aur.

Prifathro'r ysgol leol ar y pryd oedd gwr nodedig, unigryw ar lawer ystyr, o'r enw D Rhys Jones.

Yng ngwir draddodiad roc a rôl fe gawn hanes y grwp yn ymweld a thy un o drigolion gwylltaf Caernarfon ac yn colli eu pennau mewn mwy nag un ystyr , gymaint âu bod yn...colli eu brên a theimlo fel ceffyl pren.

Mae ailadrodd y gair "Dacw% yn diogelu'r pwyslais gwrthrychol ar yr hyn yw Crist ond y mae'n ei briodi'n gelfydd iawn â'r pwyslais ar ystyr y gwaith gwrthrychol i'n bywyd goddrychol ni,

Felly nid oes dilyniant yma yn yr ystyr y mae Mr Thomas yn ei awgrymu.

`Beth yw ystyr hyn?'

Felly mewn enw lle y mae'n debyg mai 'llecyn dymunol, hyfryd' yw ei ystyr.

Nid oedd dim yn unman i awgrymu ystyr neu arwyddocâd i'r cyfuniadau.

Ystyr 'cymod' yw'r uno sy'n digwydd rhwng dwyblaid a fu gynt mewn gelyniaeth â'i gilydd.

Dyn comic hefyd, ar un ystyr.

Darganfod nad 'mynydd' yn yr ystyr Gymreig oedd o'n blaenau, ond mynydd ar ben mynydd ar ben mynydd, rhai miloedd o droedfeddi o uchder.

Ei waith oedd bugeilio ei bobl grwydredig, er iddo drugarhau wrth y wraig Syropheniciaidd chwim ei meddwl a rhoi i'r 'cŵn anwes' - dyna, mae'n debyg, yw ystyr y gair a gyfieithir cŵn' (ym Marc vii.

Gall camerâu teledu wneud llawer o'r gwaith disgrifiadol erbyn hyn ond mae lluniau mud, heb eu dethol a'u pecynnu gan ohebydd, yn rhyfeddol o ddi-ystyr.

Yn hyn yr oedd yn hollol wahanol i OM Edwards, fel y cawn weld, ac felly y mae rheswm dros edrych ar Gymdeithas Dafydd ap Gwilym fel plentyn OM Edwards mewn mwy nag un ystyr.

Os dewisodd yr awdur roi lle Pendaran Dyfed i Bwyll, fe all fod y rheswm i'w gael yn ystyr yr enw, sef 'barn, synnwyr, ystyriaeth, dianwadalwch', ansoddau a ystyriai'n anhepgor i lywodraethwr.

Yn hytrach edrychir gyda rhyw dirionwch rhadlon ar ryfeddod (yn yr ystyr lythrennol) bodolaeth dyn.

ai g'm yw'r cyfan, neu a oes yna allwedd i ystyr y nofel?

Yn wir, teimlai nad oedd yn gwneud unrhyw ystyr confensiynol o gwbl iddo ef, o bawb, fod yn barod i beidio â dal dig wrth feddwl am y berthynas arbennig a oedd rhyngddo ef a Marie.

ategu'r ddamcaniaeth mai mewn gwres mawr y dechreuodd y greadigaeth, ac os cefais fendith yn y gwaith tun, y fendith honno oedd cael gweledigaeth o ystyr a phwrpas bywyd.

Mae'n debycach i'r llygoden yn yr ystyr iddi ddifa hâd yn ogystal a chnawd y ffrwythau.

Mae'r pentwr llythrennau'n guddiedig rhagom mewn bag, yn gorwedd yno'n ddigyswllt yn disgwyl i rywun roi ystyr iddynt.

Er fy mod yn gyfarwydd a'r gair nithlen - nithlan i mi - am sach wedi ei rwygo yn agored i greu cynfas ddwywaith arwynebedd y sach gwreiddiol ni wyddwn mai'r ystyr wreiddiol oedd "cynfas o sachlian a ddefnyddid i greu gwynt ar y llawr dyrnu i wahanu'r us oddi wrth y grawn" a'r bathiad yn gwbl resymol o weld mai'r enw am "un yn gwyntyllio... ar y llawr dyrnu" oedd nithiwr a'r enw ar y weithred yn nithio.

Mewn ymateb i'w ymdrech i'w fynegi ei hun, bydd y siaradwr aeddfetach yn cynnig adborth iddo, adborth o fath unigryw sy'n ystyr ganolog ac sydd hefyd yn amddifad o unrhyw elfen fygythiol ee Plentyn Ifanc: "pan" ethin Plentyn Hŷn: Ia, cwpan Gethin ydi honna ynte neu Plentyn: "nath fi myn i Wrecsam efo nain fi Dydd Sadwrn" Athro: "Mi es ti i Wrecsam hefo dy nain Dydd Sadwrn.

Ymgais yw'r gair i ddynwared y sŵn a wna'r adar hyn ac ystyr bwncath yw 'aderyn sy'n gwneud sŵn fel cath'.

Y drwg oedd nad oedd nemor ddim cyhoeddusrwydd i wir ystyr y datganiad hwnnw, ystyr a oedd yn rhan o weledigaeth lawer ehangach.

Prin yw delweddau felly - ond yn ystod yr þyl y mae'r cyfle i chwilio am ddelweddau yn adderchog gan fod y dewis mor eang ac yn gyfoethog, yn syfrdanol o amrywiol ac yn wirioneddol ryngwladol, ac eto'n Gymreig yn yr ystyr orau; yn fodern; yn gyffrous, yn gyfeillgar, yn barod i groesawu diwylliant pentre'r byd.

Cael sedd- gadw, beth bynnag, ac nid yw'r cerbyd seddau-cadw hanner mor llawn a'r cerbydau eraill, er ei fod yn hollol lawn yn yr ystyr Ewropeaidd i'r gair.

Daw'r gair Cymraeg glo o wreiddyn Celtaidd sydd yn golygu "disgleirio% ac efallai mai "Marworyn byw% oedd ystyr gwreiddiol y gair.

Yn ystyr arall y gair yn wahanol neu yn unigryw un o'n peciwliaritis ni meddwn yw ein bod yn hoff iawn o roi llys enwau ar bobol a rhoddais yr engreifftiau Dai the Post, Bessie the Milk ac yn y blaen yna dywedais 'This is one peculiar and proud Welshman who cannot wait until the day he can call this lady Maggie Number Ten' wel, fe aeth y lle yn danbaud!

Ar un ystyr rhestrau di- liw a di-bwrpas yw'r achau teuluoedd sydd yn y Beibl (e.e.

Y broses allblygol; rhannu doniau â chefn gwlad; adlewyrchu'r goludoedd a fuasai'n hanfod ei gyff ei hun ac a ddangosai y 'mawredd a chymeriad' a feithrinai ' o gadw tŷ gwedi y tad': y nodweddion allblygol hynny a roddai ystyr i fywyd yr uchelwr; hebddynt ni allai ei gyfiawnhau ei hun yng ngolwg ei geraint, ei gymdogaeth, na'r wladwriaeth a roesai iddo wisg gydnabyddedig ei statws gweinyddol.

Ystyr hyn i gyd oedd ei fod yn brotestant pur radical ac yn gogwyddo, y mae'n amlwg, at farn diwygwyr y Swistir, Zwingli a Chalfin, mewn materion ynglyn â gwisgoedd eglwysig a defodau.

Pwy oedd y 'perchen t^y' da a beth oedd ystyr y 'gynhaliaeth' a'r 'golud ac ymgeledd ...

Hwyrach y coleddai Harri syniadau rhy uchel am Gwen ymhob ystyr' a phrotest Gwen 'Harri, wyt ti wedi blino arna' i?' Y mae E.

Dyna'r delfryd a bortreadid dro ar ôl tro yng ngweithiau'r beirdd - yr ymdeimlad o lywodraeth deuluol yn ystyr gyfyng yr endid hwnnw.

Bu llawer o ddadlau ynghylch ystyr awdl Hedd Wyn, a llawer o anghytuno.

Ein ffugenw oedd "Flotsam and Jetsom" ar ôl deuawd poblogaidd ar y pryd, ond byddai ystyr lythrennol y geiriau yn gywirach disgrifiad ohonom.

Mae hanes y briodas yn digwydd ar lefel myth yn hytrach na nofel, sef fel patrwm o ddigwyddiadau ag iddynt ystyr symbolaidd nas gwireddwyd yn uniongyrchol drwy gysylltiadau ac amgylchiadau cymdeithasol y byd sydd ohoni.

Hynny ydi, mae gwadu ffaith drwy beidio newid y sefyllfa yn gwbl ddi-ystyr.

Dyhead dyn am gael treiddio i'r dyfodol: gwybod yr anwybod; dirnad yr annirnadadwy; rhoi ystyr i'r diystyr; gweld yr anweledig.

Ystyr hyn oedd fod crac wedi ymddangos yn sylfeini Dyneiddiaeth.

Bysedd Melys ydy enw grwp newydd syn dod o Fôn - ac yn ôl yr aelodau does yna ddim arwyddocâd i ystyr yr enw.

Yr hyn a hawliai'r Blaid i Gymru mewn gwirionedd oedd sofraniaeth, sofraniaeth yn yr ystyr fod gan y genedl fel person moesol yr hawl i benderfynu a oedd hi am ryfela yn erbyn cenhedloedd a gwledydd eraill ai peidio, a bod ganddi yr hawl ar fywydau a chydwybodau ei meibion a'i merched yn y mater hwn.

Ac os Crist yw 'Arthur' beth yw ystyr 'nes cofio o'r dihenydd tlawd/Fynd Arthur o'i flaen a throi'n Te Deum ei farwnad'?

Yn y ddwy adran gyntaf o'r llith hon fy mwriad yw chwilio ym mha ystyr yr oedd y gair yn gymwys.

Gwyddent yn iawn beth oedd ystyr y corn yn canu i ddweud fod diwrnod gwaith ar ben, ac mae cof o hyd am geffyl a weithiai yn Chwareli'r Oakeley, pan ollyngid ef o'r tresi ar ganiad y corn, yn mynd ar hyd rhan o'r chwarel a thrwy y Lefal Galad, yna dilyn Llwybr y Ceffylau oedd yn mynd dros geg y Twnnel Mawr, i lawr i'r ffordd fawr ac i'w stabl yn y Rhiw ac at y minsiar heb neb wrth ei ben i'r dywys.